تبسم صفی خانی

با افزایش جمعیت جهان، نیاز به انرژی به ویژه در ساختمان ها افزایش یافته است. الگوهای مناسب برای بهره وری انرژی نیازهای ساکنین بناهای معماری به ویژه ساختمان های اداری در تأمین پایداری محیط از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از سویی، نور روز کافی که یکی از مهمترین عوامل تأمین کننده آسایش بصری ساکنین ساختمان هاست، تولید گرما می کند که خود باعث افزایش مصرف انرژی سرمایشی به ویژه در اقلیم گرم و خشک می شود. از این رو، باتوجه به بحران انرژی در ساختمان ها، توجه به معیارهای مؤثر در میزان مصرف انرژی و آسایش بصری ضروری به نظر می رسد. یکی از روش های مؤثر در بهینه سازی مصرف انرژی ساختمان های پایدار، سایبان ها هستند و سایبان های متحرک به دلیل امکان پویایی و انطباق پذیری با نور روز و چرخش خورشید، می توانند کاربرد ویژه ای داشته باشند. هدف این پژوهش، بهره گیری از پتانسیل های سایبان های متحرک در بهینه سازی نور روز و بهره وری مصرف انرژی به صورت همزمان است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از تحقیقات کمی است. شیوه انجام کار، روش آزمایشی و شبیه سازی بوده است. مدل مرجع به ابعاد 6*6 مترمربع در طبقه سوم ساختمان 4 طبقه، در 3حالت کلی شامل بدون سایبان، حالت سایبان پیرامونی و سایبان جمع شونده در تنها یک پنجره در جبهه جنوبی فضای اداری با نسبت 40 درصد، به تفکیک چهارفصل و درنهایت سالیانه در افزونه لیدی باگ تولز مورد شبیه سازی و تحلیل قرار گرفت. ازمیان 200 گزینه مورد طراحی، بهترین گزینه ها انتخاب شد. نتایج نشان می دهد با بکارگیری سایبان های متحرک انطباق پذیر در نماهای ساختمان های اداری شهر اصفهان، می توان به بهینه سازی سطح مفید نور روز به میزان بیش از 20درصد و کاهش مصرف انرژی بیش از 48 درصد دست یافت.  

ساختارهای سبز عمودی که با عنوان نماهای سبز شناخته می شوند ترکیبی خلاقانه از سبزینگی و معماری هستند که با توجه به هدف از برپایی آن ها، در فضاهای داخلی یا خارجی استفاده می شوند. آن ها می توانند در داخل ساختمان به عنوان دیوار یا پارتیشن برای جداسازی فضا و بوجود آوردن محدوده، یا به هدف ایجاد زیبایی بصری بکار روند. همچنین می توانند در بیرون از ساختمان برای پوشش بنا به عنوان نما یا اطراف بالکن ها و حیاط ها برای ایجاد حریم یا بجای نرده استفاده شوند. این نماها نه تنها از نظر بصری زیبا هستند بلکه با تکیه بر خاصیت طبیعی گیاهان در کاهش دما، تصفیه هوا، کاهش آلودگی صوتی و غیره سودهای بیشماری بهمراه دارند. هدف از پژوهش حاضر ارائه راهکارهایی جهت استفاده بهینه از سودهای محیط زیستی و اقتصادی سیستم های سبز عمودی می باشد و به این مهم می پردازد که بهینه سازی سیستم های سبز عمودی چگونه می تواند در کاهش معضلات محیط زیستی موثر واقع شود و سودهای اقتصادی نیز به همراه داشته باشد. از این رو، ابتدا به معرفی سیستم های سبز عمودی و سپس به واژه شناسی و دسته بندی های آن پرداخته شده است. در ادامه در کنار سودهای اجتماعی، سودهای محیط زیستی و اقتصادی آن ها بررسی شده اند و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای پژوهش های مختلف از سراسر دنیا معرفی و تحلیل گردیده است. با بررسی عوامل تاثیرگذار بر کارایی بهتر سیستم های سبز عمودی تلاش می شود استفاده از این سیستم ها تنها به عنوان عنصری جهت ارتقای زیبایی بصری نباشد و بتوان با تکیه بر آن ها در ارتقای کیفیت محیط زیست گامی موثر برداشت.

ایجاد بام سبز در فضاهای شهری ایده ای مناسب جهت به کارگیری طبیعت در فضاهای شلوغ و پرتراکم شهری است. استفاده از بام به عنوان فضای سبز ایده جدیدی نیست اما استفاده صحیح و تکنیکی از آن بحث تازه ای است و نیاز به توجه و بررسی دارد. بام سبز نه تنها در مقیاس بزرگ برای شهرها سودبخش است، بلکه در مقیاس کوچک برای یک بنا، که روی بام آن نصب شده نیز دارای مزایایی می باشد که از مهم ترین آن ها کنترل تابش مستقیم آفتاب به سطح بام و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد درون ساختمان و نیز کاهش مصرف انرژی برای خنک سازی را می توان نام برد. در نوشته حاضر منفعت های استفاده از فضاهای سبز در محیط های شهری مورد بررسی قرار گرفته و بام سبز به عنوان یکی از روش های قابل استفاده برای این هدف معرفی و تحلیل شده است. در ادامه علل عدم رونق استفاده از این بام در کشور ایران ارزیابی شده است. تلاش می شود با افزایش آگاهی عمومی در مورد منفعت های این نوع بام و نیز حمایت های دولت بتوان سرمایه گذاران در بخش ساختمانی را ترغیب کرد تا از تکنیک های بام سبز در ساختمان بهره برده و از این طریق بتوان قسمتی از مشکلات محیط زیستی در شهرها را کاهش داد.

ساختارهای سبز عمودی که با عنوان نماهای سبز شناخته می شوند ترکیبی خلاقانه از سبزینگی و معماری هستند که با توجه به هدف از برپایی آن ها، در فضاهای داخلی یا خارجی استفاده می شوند. آن ها می توانند در داخل ساختمان به عنوان دیوار یا پارتیشن برای جداسازی فضا و بوجود آوردن محدوده، یا به هدف ایجاد زیبایی بصری بکار روند. همچنین می توانند در بیرون از ساختمان برای پوشش بنا به عنوان نما یا اطراف بالکن ها و حیاط ها برای ایجاد حریم یا بجای نرده استفاده شوند. این نماها نه تنها از نظر بصری زیبا هستند بلکه با تکیه بر خاصیت طبیعی گیاهان در کاهش دما، تصفیه هوا، کاهش آلودگی صوتی و غیره سودهای بیشماری بهمراه دارند. هدف از پژوهش حاضر ارائه راهکارهایی جهت استفاده بهینه از سودهای محیط زیستی و اقتصادی سیستم های سبز عمودی می باشد و به این مهم می پردازد که بهینه سازی سیستم های سبز عمودی چگونه می تواند در کاهش معضلات محیط زیستی موثر واقع شود و سودهای اقتصادی نیز به همراه داشته باشد. از این رو، ابتدا به معرفی سیستم های سبز عمودی و سپس به واژه شناسی و دسته بندی های آن پرداخته شده است. در ادامه در کنار سودهای اجتماعی، سودهای محیط زیستی و اقتصادی آن ها بررسی شده اند و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای پژوهش های مختلف از سراسر دنیا معرفی و تحلیل گردیده است. با بررسی عوامل تاثیرگذار بر کارایی بهتر سیستم های سبز عمودی تلاش می شود استفاده از این سیستم ها تنها به عنوان عنصری جهت ارتقای زیبایی بصری نباشد و بتوان با تکیه بر آن ها در ارتقای کیفیت محیط زیست گامی موثر برداشت.