نورالله حسینی خواه

زمینه و هدف: گسترش جرایم مواد مخدر و تغییر در الگوهای مصرف و نوع جرایم ارتکابی از سوی متهمان آن، مبارزه و پیشگیری از این موضوع را با مشکلات بسیاری مواجه کرده و نیاز است تا با ارایه یک الگوی جامع ارزیابی و انعطاف پذیر برای سرانگشتان نظام مبارزه و مقابله با مواد مخدر (کلانتری و پاسگاه ها)، مدیریت جرایم مرتبط را در دست گرفته و با نگاه به آینده، به سمت بهبود مستمر گام برداشت. بر همین اساس این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شعب مبارزه با مواد مخدر انجام گرفته است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی، از نظر روش، پژوهشی ترکیبی از نوع طرح های اکتشافی است. روش مطالعه دومرحله ای بوده که بخش اول انتخاب ابعاد و نشانگرها به روش کیفی و بخش دوم آن، روش کمّی و از نوع پیمایشی است. در بخش کیفی از دو روش اسنادی و پدیدارشناسی و در بخش کمی، از روش پیمایشی بهره گیری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان مبارزه با مواد مخدر شاغل در شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری های شهرستان ارومیه، افسران مکنا و افسران مبارزه با مواد مخدر استان آذربایجان غربی و به تعداد 100 نفر بوده که تمامی نفرات به صورت تمام شمار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. یافته ها: با توجه به جداول سطح بندی، ابعاد ورودی مؤثر بر ارزیابی عملکرد شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها، به ترتیب 1- توسعه آموزش های همگانی از سوی کلانتری به مردم ساکن حوزه، 2- ارتقاء سطح آموزش های درون سازمانی در کلانتری، 3- بهبود امکانات و تجهیزات شعب کلانتری و 4- جلب همکاری نهادها و سازمان های مستقر در حوزه استحفاظی کلانتری ارایه شد. نتایج: می توان موفقیت اصلی شعب مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها را در ارجحیت بخشیدن به بعد پیشگیرانه از اعتیاد خلاصه کرد. ارتقاء سطح آموزش های درون سازمانی کارکنان مبارزه با مواد مخدر کلانتری ها نیز موجب عملکرد بهتر در اقدامات سلبی و ایجابی مبارزه با مواد مخدر خواهد شد.

ظهور عدالت ترمیمی نتیجه یکی از تحولات به وجود آمده در نگرش به عدالت کیفری و تفکر ناظر به جرم در دو دهه گذشته می باشد. عدالت ترمیمی رویکرد متوازن و همه جانبه به شرایط جرم است و تلاش می نماید با ابزارهایی مانند میانجی گری بتواند نه تنها منافع تمام آسیب دیدگان ناشی از جرم را تأمین نماید، بلکه زمینه های بازپذیری و باز اجتماعی شدن مجرم را فراهم آورد. هدف تحقیق حاضر شناخت نقش میانجی گری دوایر مشاوره و مددکاری کلانتری های پلیس در پیشگیری از تکرار بزه کاری می باشد. روش تحقیق حاضر از نظر اهداف کاربردی و از نظر ماهیت مطالعه توصیفی تحلیلی با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی و کار میدانی با مطالعه دو گروه بزه کار است. از آنجا که مهم ترین و مؤثرترین راه برای آشنایی و دستیابی به مبانی نظری پیرامون عدالت ترمیمی و نقش میانجی گری پلیس در پیشگیری از تکرار بزه کاری، رجوع به منابع و نوشته های پژوهشگران، و آثار اندیشمندان در این حوزه می باشد، در این تحقیق نیز با استفاده از روش کتابخانه ای و بررسی اسنادی از آمار و عملکرد دوایر مشاوره و مددکاری اجتماعی کلانتری های پلیس در یک دوره پنج ساله، تلاش شده است تا ضمن بیان تصویری دقیق و واضح از نظریات اندیشمندان در این حوزه و وضعیت فعلی دوایر مشاوره و مددکاری اجتماعی، راهکارهای عملی در جهت تحقق پیشگیری از تکرار بزه کاری بر پایه میانجی گری پلیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که نقش میانجی گری پلیس با رویکرد فرآیند محوری و با استفاده از ظرفیت های جامعه محلی، با امکان تأثیر گذاری بر شرایط فردی و اجتماعی مجرم، گرایش مجدد وی را در ارتکاب جرائم کاهش خواهد داد و به عبارتی می توان بیان نمود، هر قدر گرایش پلیس در نقش میانجی گری به سمت فرآیند محوری باشد، امکان تکرار بزه کاری مجرم کاهش یافته و برعکس هر قدر گرایش پلیس در نقش میانجی گری به سمت نتیجه و کاهش تراکم پرونده ها متمرکز شود، امکان تکرار بزه کاری مجرم افزایش پیدا خواهد نمود.