عباسعلی زمانی

جایگزینی پوشش های گیاهی با آسفالت و بتن و تغییر کاربری اراضی از عوامل اصلی انتشار گرماهای انسان ساز به شمار آمده که باعث افزایش دمای محیط زیست شهری و منجر به ایجاد جزیره حرارتی شهری می شود. یکی از موضوعات اساسی در بررسی و پایش جزایر حرارتی شهری، واکاوی و شناسایی تغییرات زمانی و مکانی آن ها است که در این رابطه آمار فضایی به خوبی توانسته است به این مهم بپردازد. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از سنجنده TM ماهواره Landsat5 و سنجنده های OLI و TIRS ماهواره Landsat8، تغییرات زمانی و مکانی دمای سطحی شهر زنجان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور ابتدا تصاویر مربوط به 4 دوره زمانی سال های 1987، 1999، 2007 و 2016 گردآوری و سپس با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا، داده های دمایی موجود در شهر زنجان استخراج گردید. در مرحله بعد با استفاده از آماره خودهمبستگی فضایی موران و شاخص G به تحلیل فضایی داده های دما پرداخته شد. براساس نتایج تحقیق مشخص شد که بیشترین مقادیر دمایی در شهر زنجان مربوط به مناطق دارای زمین های بایر و کمترین مقادیر در مناطق حاوی پوشش گیاهی، کاربری های مرکزی شهر و بافت های فرسوده رخ داده است. تحلیل خودهمبستگی فضایی موران در سطح اطمینان 99 درصد نشان داد که داده های دمای سطحی شهر زنجان دارای ساختار فضایی بوده و به شکل خوشه ای توزیع شده اند. نتایج شاخص Gi* نیز نشان داد که در تمامی سال های موردمطالعه دمای حداکثر متعلق به زمین های بایر بوده است.

آموزش های محیط زیستی می تواند سرمایه گذاری عمده ای برای تبدیل شدن دانش آموزان به شهروندانی مسئولیت پذیر و فعال در زمینه محیط زیست به منظور حفاظت از آن باشد. این آموزش ها می تواند به عنوان ره آوردی با ارزش، به نسل های آینده نیز منتقل شود. هدف اصلی پژوهش، بررسی میزان توجه به آموزش محیط زیست است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با تکنیک ابزار فهرست وارسی محقق ساخته شامل 12 گویه اصلی: آب، جمعیت، خاک، تغییرات اقلیم، تنوع زیستی، آلاینده های انسان ساز، تلاش برای احیای کره زمین، تثبیت آب و هوا، استفاده موثر از منابع زمین، ریشه کنی فقر، استفاده های غیر شهری از سرزمین و آموزه های اخلاقی حفاظت از محیط زیست و 136 گویه فرعی استفاده شده است. کل کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه سال تحصیلی 96-1395 در سه بخش متن، تصویر و فعالیت ها مورد بررسی قرار می گیرد. بنابر این جامعه و نمونه آماری یکسان می باشد. این پژوهش کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. یافته ها نشان می دهد، بیشترین میزان توجه به آموزش های محیط زیست به ترتیب در کتاب علوم تجربی پایه نهم، هفتم و هشتم بوده است که به ترتیب در متن، تصویر و فعالیت-های کتاب های علوم تجربی طرح شده اند. گویه های محیط زیستی قابل توجهی، در حد این کتاب و دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته است ولی به برخی گویه ها یا توجهی نشده، یا به اندازه کافی مورد تاکید قرار نگرفته اند که با توجه به نقش کتاب درسی در بهبود رفتار دانش آموزان، نیازمند توجه بیشتر می باشد. از جمله این موارد توجه به امنیت و تهدیدات محیط زیست در زندگی بشر می باشد.

پایش مکانی ویژگی های فیزیکوشیمیایی آب های زیرزمینی به منظور حفظ و اصلاح کیفیت آن ها به عنوان فاکتوری مهم در مباحث هیدرولوژیکی به شمار می آید. بدین منظور در این پژوهش به بررسی ساختار مکانی و تخمین مقادیر ویژگی های فیزیکوشیمیایی آب های زیرزمینی یکی از مهم ترین حوزه های جنوبی کشور یعنی حوضه آبریز دالکی استان بوشهر به کمک زمین آمار و تحلیل واریوگرافی پرداخته شده است. برای انجام این پژوهش، داده های مربوط به پراسنجه های کلر، کلسیم، سدیم، سولفات، کل مواد جامد و منیزیم در 109 ایستگاه نمونه برداری مربوط به سال 1395 مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین برای انجام بررسی های تغییرات مکانی پراسنجه های مورد مطالعه از تغییرنگار تجربی استفاده شد. برای رسم نقشه های پهنه بندی پراسنجه ها از روش زمین آماری کریجینگ معمولی با برازش مدل های دایره ای، نمایی، گوسی، کروی و درجه دو منطقی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار پراسنجه ها در قسمت غربی و جنوب غربی منطقه دارای بیش ترین میزان خود بوده و با حرکت به سمت بخش های شرقی از مقدار آن ها کاسته شده است. دلیل محتمل چنین رخدادی را می توان به کشاورزی غیر اصولی در این منطقه و به تبع آن کاهش آب های زیرزمینی نسبت داد.