رشید جعفرزاده

هدف:شناسایی ریشه های فکری و علمی حوزه مطالعات رفتار اطلاع یابی. روش شناسی:با روش تحلیل استنادی و هم استنادی ریشه های رفتار اطلاع یابی بررسی شد. یافته ها:آغاز برون داد علمی حوزه رفتار اطلاع یابی به اوایل دهه 1970 بازمی گردد. ساختار فکری حوزه رفتار اطلاع یابی مبتنی بر دو دسته منابع است: منابع محوری که چارچوب نظری این حوزه بر آن استوار بوده است و منابع پیرامون که یا به لحاظ روش شناختی مورد توجه قرار گرفته اند و یا با استفاده از منابع محوری به معرفی راهکارهای استفاده از منابع اطلاعاتی پرداخته اند؛ به همین دلیل، در جایگاه دوم اهمیت قرار دارند. نتیجه گیری:حوزه رفتار اطلاع یابی در گسترش و توسعه خود وام دار دو حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و علوم رایانه و نظام های اطلاعاتی است.

هدف: هدف پژوهش حاضر روشن کردن دامنه همکاری علمی دانشگاه تبریز با دانشگاه ها و مؤسسات خارجی در نمایه استنادی اسکوپوس است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی است که به بررسی آن دسته از تولیدات علمی دانشگاه تبریز نمایه شده در پایگاه اسکوپوس می پردازد که با مشارکت کشورهای خارجی منتشر شده اند که شامل 1044 مدرک است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها: همکاری علمی دانشگاه تبریز با کشورهای خارجی از سال 1962 آغاز شده و حاصل این همکاری با رشد صعودی به 1040 تولید علمی مشترک برای دانشگاه تبریز رسیده است. پژوهشگران دانشگاه تبریز بیشترین میزان همکاری را با کشورهای امریکا، انگلیس و کانادا داشته اند. از نظر زمینه موضوعی بیشترین همکاری علمی دانشگاه تبریز با سایر کشورها در حوزه های فنی و مهندسی، شیمی، فیزیک و کشاورزی انجام گرفته است. از سوی دیگر دانشگاه ریرسون کانادا و دانشگاه استرالیای غربی فعال ترین مؤسسات علمی و پژوهشی خارجی در همکاری علمی با دانشگاه تبریز بوده اند. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که همکاری علمی بین المللی دانشگاه تبریز در سال های اخیر روند رو به رشدی داشته است بطوری که تعداد تولیدات مشترک آن با خارجی ها در سال 2011 به 168 رکورد رسیده بود. با وجود اینکه دانشگاه تبریز 19 درصد از تولیدات علمی خود در پایگاه استنادی اسکوپوس را با مشارکت خارجی منتشر کرده است، اما سطح و میزان همکاری پایینی را به ویژه در حوزه های موضوعی علوم انسانی و اجتماعی دنبال کرده است. بنابراین مدیران و سیاست گذارن دانشگاه می توانند با ظرفیت سازی های علمی و پژوهشی از طریق عضویت در شبکه های علمی منطقه ای و جهانی، میزان و کیفیت همکاری علمی بین المللی خود را ارتقا ببخشند.

هدف: تحلیل استنادی و ترسیم ساختار تولیدات علمی حوزه حقوق مالکیت فکری در سطح بین المللی در بازه زمانی 2000 تا 2010 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش تحلیل استنادی از روش های علم سنجی انجام شده است. تعداد 678 پیشینه در قالب مقاله، مقاله کنفرانس، نقد و بررسی و غیره در سال های 2000-2010 به صورت فایل های متنی از پایگاه وبگاه علوم استخراج و در رایانه شخصی ذخیره گردید. سپس با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزارهای HistCite ، ISI.exe و Excel  مورد تجزیه و تحلیل های لازم قرار گرفتند. یافته ها: متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات حوزه حقوق مالکیت فکری طی سال های مورد بررسی در پایگاه " آی اس آی " 8/8 درصد می باشد. تولیدات علمی حوزه با مشارکت 49 کشور و به 7 زبان زنده دنیا تولید شده اند که در این میان آمریکا با تولید 219 رکورد رتبه نخست را در بین کشورها دارد و 5/97 درصد مقالات به زبان انگلیسی بودند. 512 مؤسسه علمی و دانشگاهی در تولید این مدارک همکاری داشتند که دانشگاه کلرادو با تولید 12 مقاله فعال ترین مؤسسه شناخته شد. به لحاظ موضوعی، اصلی ترین خوشه علمی حوزه در مبحث حقوق مالکیت فکری در تجارت بین الملل و روابط اقتصادی بین کشورها بوده است. نتیجه گیری: در کل 59 درصد تولیدات را 5 کشور نخست منتشر کرده اند. میانگین ضریب همکاری نویسندگان برابر با 23/0 به دست آمد که دلالت بر همکاری کم نویسندگان این حوزه دارد. با توجه به خوشه اصلی حوزه می توان گفت که اهمیت حقوق مالکیت فکری در مبحث اقتصاد به ویژه اقتصاد بین الملل جایگاه ویژه ای دارد.