اکبر محمدعلیزاده

تحولات اجتماعی و سازمانی در مسیر رسیدن به اهداف و تحقق آرمان های خود، نیازمند عوامل و متغیرهای زیادی هستند. یکی از مهم ترین آنها، وجود رهبران، مدیران و کارگزاران قوی و کارامد برای هدایت مجموعه های مختلف جامعه یا سازمان به سمت اهداف پیش بینی شده است. بیداری اسلامی؛ به عنوان یک پدیده عظیم اجتماعی، برای تحقق اهداف و آرمان های خود، یعنی تمدن نوین اسلامی نیازمند هدایت و رهبری کارامد و اثربخش است. این تحقیق به منظور پر کردن خلاء علمی کشور در این زمینه طراحی و اجرا شده است؛ تحقیق، بنیادی از نوع کیفی اکتشافی است که بر مبناى روش تحلیل مضمون از مجموعه بیانات و دیدگاه های رهبر معظم انقلاب، الگوی «هدایت و رهبری» در بیداری اسلامی تدوین و ارائه شده است. برای تدوین این الگو از نرم افزار تحلیل کیفی (atlas.ti) برای تحلیل مضمون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، این الگو دارای سه مضمون فراگیر، 11 مضمون سازمان دهنده و 36 مضمون اصلی است. روابط میان این مضمونها نیز در قالب این الگو ارائه شده است. در پایان پیشنهاد هایی نیز برای پژوهشهای آینده و مراجع اجرایی ارائه شده است.

در این مقاله تلاش شده است با استفاده از تجربه ارتشهای جهان، «بازرسی» در سازمانهای نظامی، مورد بررسی و جستجوی علمی و تحقیقی قرار بگیرد؛ برای این منظور با تعریف بازرسی و تبیین رویکردهای حاکم بر آن، جایگاه بازرسی در سازمانهای نظامی، چگونگی ارتباط و تعامل بازرسان با عناصر مؤثر در اجرای مأموریت از قبیل فرماندهان، کارکنان نظام بازرسی، ویژگیهای بازرسان و وظایف چهارگانه بازرسان در مورد بررسی قرار گرفته و فرایندهای اجرایی و عملیاتی آن در قالب الگویی منطقی ارائه شده است.

در گذشته واژه «بازرسی»، مفهوم و معنای منفی و نامطلوبی را در ذهن افسران و درجه داران سازمانهای نظامی و انتظامی ایجاد می کرد لذا این نیاز و ضرورت احساس شدکه چگونه می توان بازرسی را از این وضعیت و نگرش ناصواب بیرون آورد. این مقاله نتیجه بررسیها و تغییراتی است که در طول سالهای اخیر در مورد مفهوم، رویکردها و اصول بازرسی در سازمانهای نظامی و انتظامی بوجود آمده است. امروزه دو رویکرد اساسی(رویکرد ساختاری و سیستمی) برای «بازرسی» وجود دارد که بازرسان از آنها استفاده می کنند. بازرسیها در سازمانهای نظامی و انتظامی پنج اصل اساسی (هدفمند بودن، هماهنگ بودن، تمرکز بر بازخوردها، آموزنده و پیگیری) را دنبال می کنند.