فایزه جهان

افسردگی یکی از اختلالات شایع روانی است؛ در کشورهای در حال توسعه، به دلیل هزینۀ بالای درمان، عدم دسترسی به روانپزشک یا روانشناس حرفه ای، سوءتعبیرهای فرهنگی و موانع دیگر، بسیاری از افراد نمی توانند هیچ گونه درمانی دریافت کنند. استفادۀ گسترده از تلفن همراه و ثابت و نیز تلفن های هوشمند در جهان، فرصتی را برای کمک به افراد نیازمندی فراهم می کند که دریافت کمک های حرفه ای درمانی برایشان آسان یا مقدور نیست. از این رو هدف پژوهش حاضر مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی رفتاری پیامکی آنلاین و درمان شناختی رفتاری تلفنی بر اختلال افسردگی پایدار بود. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ افراد 18 تا 55 سالۀ مراجعه کننده به چهار مرکز مشاوره و روانشناسی در غرب شهر تهران در سال 98 بود. تعداد 30 بیمار مبتلا به اختلال افسردگی پایدار، به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش ویرایش دوم پرسشنامۀ 21 سوالی افسردگی بک (بک و همکاران، 1988) (BDI-II) و نسخۀ بالینی مصاحبۀ بالینی ساختاریافته (فرست و همکاران، 2016) (SCID بود. داده ها با نسخۀ 22 نرم افزار SPSS و با روش تحلیل کواریانس تحلیل شدند. با توجه به یافته های پژوهش، هر دو مداخله تلفنی و پیامکی آنلاین به طور معناداری باعث کاهش افسردگی بیماران شدند P<0/05) ).از لحاظ اثربخشی، بین دو روش مداخله تفاوت معناداری وجود نداشت P<0/01) ). هر دو شیوۀ درمان شناختی درمانی تلفنی و پیامکی آنلاین بر کاهش علائم افسردگی مؤثر بودند.

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر حساسیت زدایی با حرکات چشم و بازپردازش مجدد بر تنظیم هیجان، مکانیزم دفاعی و کیفیت زندگی در دختران نوجوان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی انجام شد. طرح این پژوهش نیمه تجربی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دوره دوم متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 97-96 شهر کرج بود. با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 30 نفر از دانش آموزان دارای نمرات بالا در پرسشنامه اضطراب اجتماعی انتخاب شده و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اضطراب اجتماعی اسپنس، پرسشنامه تنظیم شناختی- هیجانی، پرسشنامه مکانیزم های دفاعی و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمرات راهبردهای تنظیم شناختی- هیجانی مثبت و منفی و نمره کل کیفیت زندگی و هر یک از ابعاد آن در آزمودنی های دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد، تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل در نمره مکانیسم دفاعی رشد یافته از نظر آماری معنادار بود(05/0><strong><em>P</em></strong>). در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که جلسات حساسیت زدایی با حرکات چشم و بازپردازش مجدد تاثیر معناداری در افزایش استفاده از تنظیمات هیجانی مثبت و کیفیت زندگی و استفاده بیشتر از مکانیسم دفاعی رشد یافته دارد.

هدف این مطالعه اعتبار یابی مقیاس سه بعدی خرد، از خود فراروی و ارزشهای بنیادین بود. در یک مطالعه 899 نفر (585 زن و 314 مرد) دانش آموزان دبیرستان و دانشجویان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و بزرگسالان با نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای محاسبه پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد و برای محاسبه روایی مقیاس ها از سه روش، روایی سازه، روایی همگرا و روایی واگرا استفاده شد. آلفای کرونباخ هر سه مقیاس در محدوده قابل قبولی بود (α از 565/0 تا 899/0). روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و روش مولفه های اصلی (PCA) مورد بررسی قرار گرفت، نتایج تحلیل عاملی پرسشنامه سه بعدی خرد وجود 4 عاملِ خود تأییدی، تاملی، شناختی و عاطفی را تایید نمود، به ترتیب 61/15، 77/6، 72/4 و 28/4 درصد از واریانس کل سهم داشتند. در تحلیل عاملی مقیاس از خود فراروی 2 عامل به نام کیهانی نگری و آرامش و بردباری شناسایی شد و به ترتیب 64/27 و 18/10 درصد از واریانس کل سهم داشتند. در تحلیل عاملی مقیاس ارزش های بنیادی وجود 3 عامل تایید شد، عامل اول بیشتر با مولفه های معنویت، هارمونی و هوش منطبق است، عامل دوم حس طنز و شوخ طبی را نشان می دهد و عامل سوم بیشتر با مولفه گرمی منطبق است و هر بعد به ترتیب 04/32 ، 45/6 و 95/5 درصد از واریانس کل سهم داشتند. برای محاسبه روایی همگرای مقیاسهای خرد از دو شاخص سن و هدفمندی در زندگی استفاده شد، همبستگی مقیاس سه بعدی خرد، از خود فراروی و مقیاس ارزشهای بنیادین با سن و هدفمندی در زندگی به ترتیب ( 127/0 و 425/0) ؛ ( 169/0 و 518/0 )، ( 091/0 و 292/0 ) به دست آمد. برای محاسبه روایی واگرا از مقیاس از خودبیگانگی استفاده شد همبستگی مقیاس سه بعدی خرد، از خود فراروی و مقیاس ارزشهای بنیادین با از خودبیگانگی به ترتیب 309/0- ، 344/0- ، 238/0- به دست آمد. یافته ها نشان داد هر سه مقیاس خرد ابزارهایی روا و پایا هستند اما استفاده از هر مقیاس به هدف پژوهشگر وتعریف او از خرد وابسته است.