محمدرضا مجذوبی

تحقیق حاضر با هدف مقایسة سبک زندگی، حرمت خود و سلامت روانی سالمندان تنها، غیرتنها ومقیم سرای سالمندان انجام شد. نمونة آماری این تحقیق شامل 384 سالمند (128 سالمند تنها، 128 سالمند غیرتنها ، 128 سالمند مقیم سرای سالمندان) بود که به شیوة نمونه برداری در دسترس انتخاب شد و در سه گروه قرار گرفتند. شرکت کنندگان مقیاس های سبک زندگی سالم درسالمندان (اسحاقی، فرج زادگان و بابک، 1388)، حرمت -خود (روزنبرگ، 1965) و سلامت عمومی (گلدبرگ و ویلیامز، 1988) را تکمیل کردند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیری نشان دادند سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان، و سالمندان غیرتنها نسبت به سالمندان تنها از سبک زندگی و سلامت روانی بهتری برخوردار هستند. به علاوه، سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان حرمت خود بیشتری داشتند و سالمندان تنها نسبت به سالمندان غیرتنها از حرمت خود بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با توجه به نظریة فعالیت، سالمندان با حفظ فعالیت و نقش های اجتماعی قبلی خویش می توانند سبک زندگی مطلوبی داشته و احساس ارزشمندی خویش را حفظ کنند.

این مطالعه به منظور تعیین اثربخشی خاطره پردازی ساختارمند گروهی بر ارتقای کیفیت زندگی و شادکامی سالمندان شهرستان همدان انجام شد. طرح مطالعه از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه، و روش آماری آن تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر دوگانه بود. 24 سالمند (10 زن ، 14 مرد) با دامنة سنی 60 تا 82 سال (میانگین= 79/70 ، انحراف استاندارد= 83/7) به طور مساوی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. سالمندانی که در گروه آزمایشی قرار داشتند به مدت 12 جلسة هفتگی تحت خاطره پردازی ساختارمند قرار گرفتند. به منظور ثبت سیر تغییرات نمره ها از شرکت کنندگان خواسته شد تا فرم کوتاه پرسشنامة کیفیت زندگی (وار و شربورن، 1992) و پرسشنامة افسردگی شادکامی (مک گریل و جوزف، 1993) را در مرحلة پیش آزمون، جلسة سوم، جلسة ششم، جلسة نهم، جلسة دوازدهم و یک ماه بعد از پایان مداخله تکمیل کنند. نتایج نشان دادند که خاطره پردازی ساختارمند گروهی اثر معناداری بر نمرة کیفیت زندگی سالمندان نداشته است. با این حال، نمرة شادکامی سالمندان را به طور معناداری افزایش داد و چنین دستاوردی در پیگیری یک ماهه حفظ شد. براساس یافته های این پژوهش، بر ضرورت کاربرد خاطره پردازی ساختارمند گروهی به منظور ارتقای هیجان های مثبت در سالمندان تأکید شد.