سعیده شیخ

اختلال فوبی خاص به عنوان ترس افراطی یا غیرمنطقی تعریف می شود که وابسته به حضور شی ء یا موقعیت خاص می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مدل ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی در پیش بینی علائم اختلال فوبی خاص در دانشجویان بود. بدین منظور تعداد 400 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به روش نمونه گیری هدفمند براساس معیارهای ورود و خروج، انتخاب و با استفاده از مقیاس های ترکیبی سرشت عاطفی - هیجانی و جدول زمینه یابی ترس مورد آزمون قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش های ضریب همبستگی پیرسون ، تحلیل رگرسیون چند گانه و مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که ابعاد هیجانی (شامل سرشت های مقابله، اراده، حساسیت و ترس) و ابعاد عاطفی (شامل سرشت های اضطراب، بی تفاوتی، ادواری خویی، تغییرپذیری و هیجان زدگی) از مدل ترکیبی سرشت عاطفی – هیجانی، همبستگی معناداری با علائم اختلال فوبی خاص دارند. براساس مدل رگرسیونی ، سرشت های هیجانی حساسیت و ترس و ابعاد سرشت عاطفی اضطراب و هیجان زدگی، توانستند علائم اختلال فوبی خاص را به صورت معنادار پیش بینی کنند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مدل سرشت ترکیبی عاطفی هیجانی به عنوان یک مدل تبیینی، قادر به پیش بینی تغییرات آسیب شناختی در اختلال فوبیای خاص می باشد و اختلال فوبی خاص را می توان بر مبنای ابعاد سرشت هیجانی و عاطفی تبیین نمود.

مدل ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی (AFECT)، ترکیبی از ساختارهای سرشت عاطفی و هیجانی را با کاربردهای بالینی، روانی- زیستی و درمانی برای اختلال های روانی مطرح می کند. هدف از این پژوهش بررسی نقش مدل ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی در پیش بینی نشانه های اختلال اضطراب فراگیر (GAD) می باشد. 400 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با استفاده از مقیاس ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی و پرسش نامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا مورد آزمون قرار گرفتند. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای استفاده شد. داده ها به وسیله آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان دادند که تمامی ابعاد هیجانی و عاطفی مدل AFECT (به استثنای بعد سرخوشی در سرشت عاطفی) همبستگی معناداری با نشانه های اختلال اضطراب فراگیر دارند. هم چنین، نتایج ناشی از رگرسیون چندگانه نشان دادند که در سرشت هیجانی اراده، خشم و حساسیت و  در سرشت عاطفی ابعاد اضطراب، سرحالی و هیجان زدگی توانستند نشانه های GAD را به گونه معنادار پیش بینی کنند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که بین ابعاد هیجانی و عاطفی مدل AFECT با نشانه های GAD رابطه وجود دارد و برخی از این ابعاد توان پیش بینی نشانه های GAD را دارند. این یافته ها می توانند در دو زمینه پژوهشی و بالینی مورد استفاده قرار گیرند.