حکیم سحاقی

زمانی که مردم جامعه ای از امید و نشاط اجتماعی برخوردار باشند، وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، مشارکت، رضایت از زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش می یابد. بنابراین، آسیب های اجتماعی و مهاجرت کاهش و انگیزه برای کار و تلاش در جامعه افزایش می یابد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مفاهیم امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان عوامل پیشگیرانه و ارائه راهکارهای ارتقای مشارکت اجتماعی و احساس مفیدبودن نخبگان کشور در راستای پیشگیری از اعتیاد انجام شد. این پژوهش از نوع مروری -کتابخانه ای و با استناد به مبانی نظری و پژوهشی پیشین انجام شده است. ابتدا، ابعاد جامعه شناختی و روان شناختی مفهوم امید، مشارکت اجتماعی، نشاط اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر (مانند پیوندهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، همبستگی و انسجام محله ای) مرور شده است. سپس بر اساس مباحث نظری و پیشینه پژوهشی، مدل مفهومی پیشنهاد شد. همسو با دیگر تحقیقات انجام شده در کشور، می توان نتیجه گرفت که بین نشاط، امید، مشارکت اجتماعی و بهره مندی از توانمندی ها و ظرفیت های جوانان و نخبگان کشور با آسیب های اجتماعی در جامعه ایرانی رابطه معکوس وجود دارد. ارتقاء سطح امید، نشاط و مشارکت اجتماعی به عنوان یک عامل اساسی پیشگیرانه، در رویکردی سیستمی (طرح کلی) صورت می گیرد. در این رویکرد به منظور پیشگیری از آسیب های اجتماعی و مهاجرت نخبگان، پشنهاداتی در جهت افزایش روحیه مشارکت شهروندان به طور عام و جامعه نخبگان کشور به طور خاص و ارتقاء سطح امید و نشاط اجتماعی ارائه شده است.

سوءمصرف و وابستگی به مواد مخدر، یکی از معضلات و نگرانی های عمده جهان امروز و عامل بازدارنده رشد و شکوفایی جامعه است. پژوهش حاضر باهدف بررسی و مرور جامع عوامل مخاطره آمیز فردی، بین فردی، محیطی و اجتماعی مرتبط با گرایش به سوءمصرف مواد مخدر طبق تحقیقات انجام شد. بر همین اساس اطلاعات این مطالعه به روش تحلیلی-کتابخانه ای جمع آوری گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که عوامل فردی، بین فردی، اجتماعی و محیطی مورد توافق اکثر مطالعات در گرایش به اعتیاد بوده است. لذا پیشنهاد می گردد که هر برنامه پیشگیرانه از اعتیاد در کشور ضمن اینکه باید بر مبنای فرهنگ و ظرفیت های مناطق مختلف کشور تدوین گردد، باید چندجانبه و براساس کاهش عوامل خطر و تقویت عوامل محافظ باشد.

اخلاق پژوهش، شاخه ای از اخلاق حرفه ای است که به اصول اخلاقی که پژوهشگر بایستی از ابتدای ساماندهی تحقیق آنها را لحاظ کند، اشاره دارد. اما هر پژوهشگر، علاوه بر ضرورت رعایت وجه معرفت شناختی موضوع، باید قواعد اخلاقی را هنگام پیشبرد طرح پژوهشی خود رعایت کند. یکی از این موارد، در هم نیامیختن انگیزه و انگیخه می باشد. در این مقاله موضوع اخلاق و فرهنگ در پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش اسنادی اطلاعاتی جمع آوری شد. از جمله ویژگی های پژوهشگر عبارت است از: دارای ادب و نزاکت باشد،-به اصل موضوع و حقیقت دست پیدا کند،دارای منش والایی باشد که همچون پدر و مادری مهربان نتایج تحقیق را در اختیار دیگران قرار دهد و از غرور خود بکاهد. و راه های افزایش ترویج پژوهش عبارت است از:ایجاد انگیزه ی کافی در افراد، برگزاری کلاس های پژوهش در دانشگاه ها و مدارس، فراهم کردن منابع تحقیق برای محققین .همچنین هر پژوهشی دارای اصول و مبانی است از جمله :نقد پذیری، امانت دارای،قضاوت، مستدل بودن و .... می باشد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه خودکارآمدی تحصیلی وهوش معنوی با بهزیستی روانشناختی دانشجویان جندی شاپور اهواز بود. پژوهش از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بودند که از بین آن ها 200 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های خودکارآمدی تحصیلی پاتریک، هیکس و رایان، هوش معنوی کینگ و بهزیستی روانشناختی ریف جمع آوری و با استفاده از ضریب همبستگی به کمک نرم افزار آماری 18-spss مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تمامی روابط بین خودکارآمدی تحصیلی وهوش معنوی با بهزیستی روانشناختی در سطح مطلوبی معنی دار هستند. براساس یافته های این مطالعه، که آموزش خودکارآمدی تحصیلی و هوش معنوی در افزایش بهزیستی روانشناختی دانشجویان موثر بوده است.

هدف پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش پیش از ازدواج با رویکرد آدلری بر نگرش به ازدواج در بین دختران در آستانه ازدواج بود. در این پژوهش از روش پژوهش، نیمه آزمایش و از طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. نمونه ی آماری پژوهش شامل 30 از دختران مجرد خوابگاهی در آستانه ازدواج در سال 1396 بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (هر گروه 15 نفر). ابتدا همه ی نمونه ها به پرسشنامه نگرش به ازدواج ازدواج (MAS) پاسخ دادند و سپس مداخله پیش از ازدواج با رویکرد آدلری برای گروه آزمایش در 8 جلسه اجرا شد و در نهایت، پس آزمون از دختران مجرد خوابگاهی در آستانه ازدواج گروه آزمایش و کنترل گرفته شد و به منظور تجزیه و تحلیل نتایج، از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که آموزش پیش از ازدواج با رویکرد آدلری بر نگرش به ازدواج در بین دختران در آستانه ازدواج گروه آزمایش مؤثر بوده است. بدین سان، پیشنهاد می گردد که نهادها، سازمان های اجرایی، مشاورین، کارگاه های آموزشی از رویکرد آدلری درزمینه ی ازدواج برای دختران و پسران در آستانه ازدواج و همچنین زوجین صورت گیرد.

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی عضویت گروهی دانشجویان زن با و بدون اختلال کارکرد جنسی بر اساس تصویر تن و احساس گناه جنسی بود. روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع پیش بین بود. جامعه ی این پژوهش شامل کلیه ی زنان متأهل دانشجوی دانشگاه های شهر اهواز در سال 96-95 بود که از این میان 270 دانشجو بر اساس ملاک های ورود و خروج و به روش نمونه گیری هدفمند- در دسترس برگزیده شدند. شرکت کننده ها به مقیاس شاخص کارکرد جنسی زنان روزن ( FSFI ) ، پرسشنامه نگرانی از تصویر تن لیتلتون، اکسوم و پوری ( BICI ) و پرسشنامه احساس گناه جنسی موشر ( MGI ) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل ممیز و نرم افزار 23- SPSS استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ترکیب خطی متغیرهای پژوهش قادر به تفکیک اختلال کارکرد جنسی در دانشجویان بود؛ همچنین در تحلیل ممیز (به روش گام به گام) مشخص گردید که تصویر تن بهترین متغیر در پیش بینی اختلال کارکرد جنسی است. براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که تصویر تن و احساس گناه جنسی قادر به پیش بینی اختلال کارکرد جنسی در دانشجویان زن است

پژوهش حاضر با به کارگیری رویکرد بر ساختی- تفسیری سعی بر این داشته است، که از منظر افراد به درک معنای ازدواج خوشبخت دست یابد. روش پژوهش حاضر، روش کیفی است. برای جمع آوری داده ها از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق استفاده شده است. مشارکت کنندگان این پژوهش، با به کارگیری روش گلوله برفی از میان مردان متاهل شهرستان عسلویه که ازدواج خود را خوشبخت می دانستند، انتخاب شده اند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از روش نظریه زمینه ای استفاده شد. یافته های به دست آمده شامل شش مقوله اصلی که خود در بر دارنده مقوله های فرعی هستند: شرایط ازدواج خوشبخت، خوشبختی در معنای احساس، عوامل معنوی و احساسی، رفتارهای منتج خوشبختی، حضور دیگران، و همسان بودن. مقوله هسته پژوهش تحت عنوان "ازدواج خوشبخت تر نتیجه متناسب بودن مبادله زوجین و همسانی هر چه بیشتر در ازدواج است" که سایر مقولات را در برمی گیرد. بر همین اساس، می توان گفت زوجینی که یک یا هر دو آن ها سطح بالای ارتباط را نشان دهند، و همچنین ازدواج آنان با توجه به ارزش ها و ویژگی های شخصیتی، خانوادگی و فرهنگی همسانی صورت گرفته باشد، زوجین می توانند احساس خوشبختی بیشتری را تجربه نمایند.

در پی صنعتی شدن جوامع و کاهش قدرت نهادهای سنتی، تغییرات فراوانی در جوامع رخ داده است و گروه های مختلفی را تحت تأثیر خود قرارداده است، که از مهم ترین آن ها می توان به زنان اشاره نمود. این عوامل سبب ورود زنان به بازار کار و افزایش اشتغال آنان شده است. این امر ساختار قدرت و نحوه تعاملات اعضای خانواده را تغییر داده و کیفیت زندگی زنان را تحت تأثیر قرارداده است. بر اساس تئوری های مختلف با افزایش منابع در دسترس افراد، ساختار و کیفیت زندگی زنان بهبود می یابد، اما عوامل اجتماعی مختلف مانند باورهای جنسیتی، دین داری، ارزش های مدرن و برخی عوامل زمینه ای مانند پایگاه، و بعد خانواده تسریع کننده یا مانع چنین تغییراتی می گردند. جهت بررسی فرایند چنین تغییراتی در جامعه ایرانی نمونه ای 384 نفره (192 نفر شاغل، 192 خانه دار) انتخاب گشتند. تحقیق حاضر از نظر اجرا پیمایشی می باشد، چرا که به بررسی جامعه آماری با استفاده از یک نمونه می پردازد. انتخاب روش پیمایشی بدین دلیل است که مناسب ترین روش برای شناخت کیفیت زندگی زنان شاغل و خانه دار و بررسی تأثیر ساختار قدرت و سایر متغیرها بر کیفیت زندگی است. یافته های تحقیق نشان داد کسب منابع بیشتر مانند تحصیلات، درآمد، و منزلت شغلی (پایگاه) و اشتغال زنان و عوامل اجتماعی مانند رسانه، ساختار قدرت را در خانواده ها تغییر می دهند و آن را به سمت الگوی مشارکتی سوق می دهند، اما مهم ترین عامل بهبود کیفیت زندگی زنان پایگاه اقتصادی اجتماعی مردان و تغییرات گسترده تر اجتماعی است که زمینه را برای چنین تغییراتی آماده نموده است، و اشتغال زنان هرچند ساختار قدرت را متعادل تر می نماید اما نه تنها سبب بهبود کیفیت زندگی نمی گردد بلکه تأثیر منفی بر آن نیز دارد. در کل می توان بیان داشت به دلیل موانع اجتماعی و خانوادگی که وجود دارد هزینه هایی که زنان به سبب اشتغال تحمیل می شوند، بیشتر از منافع اشتغال و بهبود کیفیت زندگی شان است.

این پژوهش باهدف ارائه الگوی مناسب صلاحیت های کارآفرینی مدیران مدارس ابتدایی اجرا شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر داده ها، آمیخته اکتشافی متوالی و نوع مطالعه در بعد کیفی " داده بنیاد " با رویکرد اشتراوسی و در بعد کمی، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر، کلیه ی مدیران مدارس ابتدایی نواحی چهارگانه کرج در سال تحصیلی (1400-1399) است؛ که تعداد آن ها 450 نفر بوده اند. ابتدا در مرحله کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 8 نفر از متخصصان و صاحب نظران و مدیران مدارس که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مؤلفه های صلاحیت کارآفرینی مدیران مدارس ابتدایی شامل 4 مؤلفه خلاقیت، ریسک پذیری، تصمیم گیری و مدیریت تحولی شناسایی شدند. سپس با توجه به زیرمولفه های به دست آمده پرسشنامه صلاحیت کارآفرینی طراحی شد. برای تعیین حجم نمونه در بخش کمی، از فرمول نمونه گیری کوکران استفاده شد و پرسشنامه در اختیار 207 نفر از مدیران که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند، قرار گرفت. به منظور بررسی اعتبار و میزان دقت پرسشنامه، از اعتبار صوری و اجماع صاحب نظران استفاده گردید. برای پایایی و سازگاری درونی گویه های پرسشنامه از مقیاس آلفای کرونباخ استفاده شد که با انجام یک پیش آزمون بر روی 40 پاسخگوی تصادفی انتخاب شده مبادرت شد؛ که پایایی کل پرسشنامه (0/80) محاسبه گردید. نتایج نشان داد که شناسایی برنامه های کارآفرینی از دیدگاه مدیران مدارس بسیار مهم و قابل توجه است؛ چراکه برنامه های کارآفرینی می تواند مانعی قوی جهت رکود علمی باشد و انگیزش لازم جهت فراگیری مدیران فراهم نموده و به تغییرات بسیار مثبت در محیط مدارس منجر شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر اشتیاق تحصیلی دانش آموزان شهر کرج بود. طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با گروه کنترل و به روش تحلیل کواریانس بود. جامعه ی پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان متوسطه اول شهر کرج بود که از این میان 40 دانش آموز شامل (20 نفر) در گروه آزمایش و (20 نفر) گروه گواه به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل مقیاس پرسشنامه اشتیاق تحصیلی پنتریچ بود. برای گروه آزمایش، برنامه آموزش هوش هیجانی اجرا شد ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آمار استنباطی تحلیل کواریانس استفاده شد. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار آماری 23-SPSS انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش به کاررفته باعث افزایش اشتیاق در دانش آموزان می شود. به طورکلی، می توان گفت که آموزش به کاررفته در اشتیاق تحصیلی دانش آموزان اثربخش است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تعارض نوجوان و والد با میزان استفاده از اینترنت در دختران نوجوان دانش آموز مقطع متوسطه اول است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان مقطع اول متوسطه ناحیه 2 استان البرز در سال تحصیلی1400-1399 تشکیل دادند. طبق جدول مورگان جامعه این تحقیق 750 نفر و حجم نمونه 256 نفر محاسبه گردید. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای استفاده شد. به دلیل شرایط خاص جامعه و شیوع ویروس کرونا و محدودیت تردد و ارتباطات اجتماعی، از روش اجرای اینترنتی استفاده شد. لازم به توضیح است که 27 پرسشنامه به عنوان داده پرت تشخیص داده شد و کنار گذاشته شدند و از تعداد 256 پرسشنامه، درنهایت 229 پرسشنامه به عنوان نمونه ی نهایی در نظر گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه مقیاس تاکتیک های تعارض با پدر و مادر موری ای اشتراوس و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ بود. یافته های این تحقیق نشان داد، بین تعارض والد و نوجوان با میزان استفاده از اینترنت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین مشخص شد متغیر پرخاشگری کلامی-روانی مادر و پرخاشگری فیزیکی پدر قادر به پیش بینی میزان استفاده از اینترنت می باشند. می توان نتیجه گیری کرد که میزان پرخاشگری والدین در محیط خانواده می تواند زمینه وابستگی و اعتیاد به اینترنت را در نوجوانان فراهم و سبب معضلات اجتماعی گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی هیجان خواهی با میزان استفاده از اینترنت در دختران نوجوان دانش آموز مقطع متوسطه اول است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان مقطع اول متوسطه ناحیه 2 استان البرز در سال تحصیلی1400-1399 تشکیل دادند. طبق جدول مورگان جامعه این تحقیق 750 نفر و حجم نمونه 256 نفر محاسبه گردید. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای استفاده شد. به دلیل شرایط خاص جامعه و شیوع ویروس کرونا و محدودیت تردد و ارتباطات اجتماعی، از روش اجرای اینترنتی استفاده شد. لازم به توضیح است که 27 پرسشنامه به عنوان داده پرت تشخیص داده شد و کنار گذاشته شدند و از تعداد 256 پرسشنامه، درنهایت 229 پرسشنامه به عنوان نمونه ی نهایی در نظر گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن فرم پنجم و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ بود. یافته های این تحقیق نشان داد، بین هیجان خواهی با میزان استفاده از اینترنت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

هدف از پژوهش حاضر، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه آینده پژوهی علوم پایه بود. روش این مطالعه، توصیفی اکتشافی و جامعه آماری شامل کلیه دبیران شهر کرج در سال 1403 بود. نمونه گیری به صورت در دسترس انجام گرفت و تعداد نمونه آماری شامل 100 دبیر(72 زن، 28 مرد) بود. جهت گرداوری داده ها از پرسشنامه 20 سؤالی محقق ساخته آینده پژوهی آموزش علوم پایه استفاده شد. برای بررسی سؤالات روایی محتوایی، روایی صوری، ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد پرسشنامه 20 سؤالی طراحی شده برای سنجش آینده پژوهی آموزش علوم پایه، دارای 5 عامل بود که طبق نتایج به دست آمده، پنج عامل ذکرشده در پرسشنامه 62/70 درصد واریانس آینده پژوهی علوم پایه را تبیین می کنند و هرکدام از عامل ها مقدار قابل توجهی از واریانس کل را تبیین می کنند (عامل اول 23/43 درصد، عامل دوم 14/43 درصد، عامل سوم 9/87 درصد، عامل چهارم 8/48 درصد و عامل پنج 6/50) که نشان دهنده روا بودن پرسشنامه است. ضریب اعتبار کل پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 0/85 می باشد.