ربابه فتحی

در این مقاله، مناسبات ارزش های زیست جهان زنان با تأخر نظام حقوقی مدنی و عوامل مؤثر بر این مناسبات از دیدگاه زنان متأهل 18 سال به بالای تهران، با استفاده از روش پیمایش و با گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه آزمون شد. برای بررسی این مناسبات از نظر زنان، 600 نفر از زنان متأهل کل مناطق 22 گانه شهر تهران، براساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از نظر 48 درصد زنان متأهل تهرانی، میزان تأخر و شکاف نظام حقوقی از زیست جهان زنان در حد زیاد و بسیار زیاد است و 52 درصد آنان، میزان تأخر و شکاف نظام حقوقی از زیست جهان زنان را در حد کم و بسیار کم ارزیابی کرده اند. براساس نتایج فرضیه های کلی این مطالعه، عامل سیستمی «نقص در اجرای قانون» با تأخر نظام حقوقی رابطة معنا دار دارد. شش متغیر عامل زیست جهان نیز در تبیین واریانس متغیر تأخر نظام حقوقی از زیست جهان نقش دارند و رابطة این شش متغیر معنا دار است. مذهب به عنوان عامل فرانهادی از نظر زنان دارای ذخیرة دانش حقوقی، بر تأخر نظام حقوقی از زیست جهان زنان تأثیر دارد.

انقلاب اسلامی ایران عامل بسیار مهم در تغییرات بنیادی ای بوده که در پی آن حکومت دینی در ایران برقرار شد. در سال های نخستین دهه چهارم انقلاب اسلامی نیز جامعه ایران با تغییرات بسیار گسترده روبه رو بوده است. عواملی چون وسایل ارتباط جمعی از قبیل اینترنت، ماهواره و... و رشد تحصیلات و حضور نسل جوان دارای ارزش های بیشتر مادی و گروه های مرجع دیگر و عصر اطلاعات سبب بروز تغییر انتظارات مردم از نقش های موجود در جامعه شده است. در این پژوهش انتظارات دینی مردم از روحانیون و چهار عامل (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) مؤثر بر انتظارات دینی مردم از روحانیون مورد بررسی قرار گرفته است. از میان مقوله های شاخص انتظارات دینی، رعایت احکام شرعی با 64 درصد رتبه اول را به خود اختصاص داده است یعنی روحانیون خود عامل به آن چه تبلیغ می کنند هستند. عامل فرهنگی، انتظارات اقتصادی، انتظارات اجتماعی و شاخص های سیاسی - به ترتیب، از لحاظ اهمیت - در برآوردن انتظارات دینی مردم در رتبه اول تا چهارم قرار دارند.