خلیل الله منیخ

هدف: کمبود وقت و دسترسی محدود به امکانات ورزشی، از موانع رایج پیروی از دستورالعمل های توصیه شده درباره فعالیت بدنی منظم، به ویژه در بزرگسالان شاغل است. در سال های اخیر، «اسنک های فعالیت ورزشی» به عنوان رویکردی عملی و کوتاه مدت برای ارتقای سلامت عمومی مدنظر قرار گرفته اند. در مطالعه حاضر، این شیوه شامل انجام وهله های بسیار کوتاه (کمتر از یک دقیقه) و شدید فعالیت بدنی به صورت پراکنده در طول روز تعریف شد. با وجود رشد فزاینده مطالعات در این زمینه، هنوز شواهد نظام مند و یکپارچه ای درباره اثر آن ها بر آمادگی قلبی-تنفسی وجود ندارد؛ ازاین رو، این مطالعه با هدف پر کردن این خلأ و مرور نظام مند شواهد موجود طراحی شد. مواد و روش ها: این مرور نظام مند براساس دستورالعمل PRISMA 2020 و با ثبت پروتکل در سامانه PROSPERO (کد ثبت: CRD420251081118) انجام شد. جستجو در پایگاه های بین المللی پابمد، اسکاپوس، Web of Science، گوگل اسکولار و پایگاه های داخلی مگیران و جهاد دانشگاهی، بدون محدودیت زمانی تا ژوئن ۲۰۲۵ انجام شد. از 1070 مقاله شناسایی شده، ۹ مطالعه با مجموع ۲۳۲ شرکت کننده (18 تا 59 سال) واجد شرایط ورود بودند (ملاک های ورود براساس چارچوب PICOS تعریف شدند). غربالگری و ارزیابی کیفیت توسط دو پژوهشگر مستقل صورت پذیرفت. یافته ها: اجرای پروتکل های اسنک فعالیت ورزشی (سه تا شش وهله فعالیت شدید ۲۰ تا ۳۰ ثانیه ای، سه بار در هفته به مدت شش تا هشت هفته) باعث بهبود معنا دار VO₂max/VO₂peak(در بازه 4 درصد تا 27 درصد) در جمعیت های متنوع شد. همچنین این شیوه در مقایسه با تمرینات تداومی با شدت متوسط، عملکرد بهتری در ارتقای آمادگی قلبی-تنفسی داشت. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که اجرای اسنک های فعالیت ورزشی با شدت بالا، در قالب چند وهله کوتاه و پراکنده در طول روز، رویکردی مؤثر، ساده و ادغام شدنی در زندگی روزمره برای بهبود آمادگی قلبی-تنفسی، به ویژه در افراد کم تحرک است؛ هرچند به انجام مطالعات گسترده تر و بلندمدت برای تأیید نتایج نیاز است.

مقدمه و هدف: اسنک های فعالیت ورزشی به عنوان وهله های مجزای کمتر از یک دقیقه ای فعالیت ورزشی شدید که در فواصل معین به صورت دوره ای در طول روز انجام می شوند، تعریف می گردند. شواهد به دست آمده از مطالعات نشان می دهند که اسنک های فعالیت ورزشی شدید یک استراتژی موثر برای بهبود آمادگی قلبی تنفسی و شاخص های عملکرد ورزشی در بزرگسالان غیرفعال است. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر تمرین به شیوه اسنک های فعالیت ورزشی شدید بر آمادگی قلبی تنفسی و قند خون ناشتا در پسران غیرفعال و دارای اضافه وزن بود.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه تجربی بود و 28 پسر نوجوان غیر فعال و دارای اضافه وزن (سن: 13-18 سال و شاخص توده بدنی 2.65±28.4 کیلوگرم بر متر مربع) به طور تصادفی به دو گروه تجربی و گروه کنترل تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت شش هفته و سه جلسه در هفته پروتکل تمرینی اسنک های فعالیت ورزشی را اجرا کردند. پروتکل تمرین شامل روزانه ۳×۱ دقیقه حرکت های بورپی (۲۰ ثانیه)، اسکوات پرشی (۲۰ ثانیه) و زانو بلند در جا (۲۰ ثانیه) بود که با 1 تا 4 ساعت فاصله از هم جدا شدند. حداکثر اکسیژن مصرفی و نمونه های خونی 48 ساعت قبل و بعد از پروتکل تمرینی برای اندازه گیری شاخص های مد نظر اخذ شد. داده ها با استفاده از آزمون ANCOVA و تی وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند (0.05>P < span lang="FA">).یافته ها: بر اساس نتایج پس از 6 هفته تمرین به شیوه اسنک های فعالیت ورزشی، حداکثر اکسیژن مصرفی افزایش و سطح قند خون ناشتا کاهش معنی دار یافت  (0.05>P < span lang="FA">).بحث و نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است تمرین به شیوه اسنک های فعالیت ورزشی با شدت بالا پتانسیل بالقوه ای برای بهبود وضعیت قند خون ناشتا و عملکرد استقامتی نوجوانان دارای اضافه وزن و غیر فعال دارد.

مطالعات حیوانی، خواص بسیار مفید ازجمله کاهش وزن و بهبود ترکیب بدن را پس از استفاده از اسیدلینولئیک مزدوج گزارش کرده اند. با این حال، درخصوص تأثیر ترکیب با تمرینات مقاومتی، اطلاعات محدودی وجود دارد. بنابراین، در این مطالعه اثر مصرف مکمل اسیدلینولئیک مزدوج به همراه تمرینات مقاومتی بر ترکیب بدن، لپتین سرم و قدرت عضلانی در مردان غیرورزشکار بررسی شد.در کارآزمایی نیمه تجربی با طرح دوسوکور، 23 مرد غیرورزشکار به صورت تصادفی به دو گروه تمرین + مکمل (یازده نفر) و تمرین + دارونما (دوازده نفر) تقسیم شدند. هر دو گروه به مدت شش هفته (هر هفته سه جلسه) برنامه تمرین مقاومتی را براساس پروتکل کرامر (2004) اجرا کردند. گروه تجربی، روزانه سه کپسول 1000 میلی گرمی اسیدلینولئیک مزدوج و گروه کنترل سه کپسول دارونما (روغن زیتون) مصرف کردند. در ابتدا و انتهای دوره، قدرت عضلانی، ترکیب بدن و لپتین سرم آزمودنی ها سنجیده و داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل و همبسته تحلیل شد. براساس یافته ها، در مقایسه با روش تمرین مقاومتی + دارونما، تمرین مقاومتی + مکمل، اسیدلینولئیک مزدوج موجب کاهش معنی دار توده چربی و لپتین سرم و افزایش معنی دار توده بدون چربی شد (05/0p<). این در حالی است که قدرت بالاتنه و پایین تنه دو گروه تفاوت معنی داری نداشت. با توجه به نتایج می توان گفت تمرین مقاومتی به همراه مصرف مکمل اسیدلینولئیک مزدوج می تواند در مردان غیرورزشکار ترکیب بدن را بهبود داده و لپتین سرم را کاهش دهد؛ ولی الزاماً موجب بهبود قدرت بالاتنه و پایین تنه نمی شود.