سمیرا صفاری

رشد مراکز آموزشی، یکی از اهداف دست اندرکاران آموزش و پرورش جهان است. تحقق این مساله، نیازمند حضور فعال دانش آموزان و علاقمندی آنان به مطالعه می باشد. ایجاد عادت به کتابخوانی از دوران طفولیت، یکی از ملزومات این امر است. با کمک ابزارهای مختلف، از جمله کتاب های تصویری، امکان ایجاد تجربیات مناسب برای این رده سنی فراهم خواهد آمد. ایجاد تنوع بصری و به کار گیری قطع های نامتعارف، موجب جذب مخاطب خواهد شد که از نظر قشرهای مختلف در ارتباط با این کتاب ها، نظرات متفاوتی وجود دارد. در این میان، سوال این است که، از دیدگاه مربیان و مدرسان کودکان و نوجوانان، چه عواملی در انتخاب قطع کتاب های تصویری در ایران موثر هستند؟ هدف این تحقیق، ارائه این موارد برای رشد آموزش و صنعت نشر است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر میزان کنترل محقق بر متغیرهای تحقیق از نوع غیرآزمایشی، توصیفی و علی می باشد. جمع آوری اطلاعات با دو روش کتابخانه ای و میدانی، با فیش برداری و پرسش نامه انجام شد. آزمون های آماری مورد استفاده شامل آزمون کولمگروف- اسمیرنوف و آزمون t تک نمونه مستقل و آزمون فریدمن است. لذا، از دیدگاه مربیان کودک و نوجوان، موضوع، فضای داستان، شکل ظاهری، مدت زمان استفاده، تعداد صفحات، رنگ و طراحی، جهت انتخاب قطع کتاب کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. هم چنین، تعداد صفحات، رنگ و طراحی را از عوامل انتخاب فرمت کتاب نوجوانان می دانند.

تصویرگری هنری مردمی است که تصویرگر به وسیله آن اندیشه و مفاهیمی را به مخاطب انتقال می دهد. امروزه بیشترین کاربرد این هنر در کتاب برای کودکان و نوجوانان است. آگاهی هنرمند از روش های متفاوت تصویرسازی سبب ایجاد ارتباط بهتر با بیننده می گردد. در این راستا نظرات مخاطب، ناشر و نویسنده مؤثر بر انتخاب های طراح در اجرای کار است. این تحقیق با معرفی برخی از ساختارهای تصویرگری پاسخی به این پرسش است که کتاب کودک و نوجوان چه دسته بندی هایی دارد؟ لذا با روش شناسایی و معرفی، ضمن بررسی ساختارگرایانه، به طبقه بندی آن پرداخته و از نظر سطح، توصیفی می باشد. روش جمعآوری اطلاعات کتابخانه ای، میدانی و مشاهدهنگر است. بر این اساس انواع تصویرگری بر طبق رابطه آن با محتوا، سن مخاطب، سبک های نقاشی، نحوه رنگ گذاری، صفحه آرایی، صحافی و تکنیک اجرایی بیان شده است. روش هایی چون کولاژ، تصویرسازی سه بعدی، تصاویر کارتونی، تصویرسازی فرهنگی و قومی، استفاده از بافت و ترکیب بندی، کاربرد حاشیه و قاب بندی تزئینی و داستان مصور دنباله دار از جمله راهکارهای ارائه شده در این گروه بندی ها جهت تصویرگری برای این قشر است.

«حرکت» از مهم ترین تجارب بصری انسانویکی از عوامل اصلی آفرینش یک اثرهنریمیباشد. هنرمندان با بهره گیری ازاینعنصر،بهجذب مخاطبوثبات اثرخود دراذهان می پردازند. پوسترهای خلاقانه میشل باتوری،یکیازطراحانگرافیکمعاصر و مطرح فرانسه،سرشار از حرکت است. اینتحقیق با بررسی روش های القاء حرکت در زمینه های ثابت از دیدگاه غلامحسین نامی، نیما ورامینی و جان وی. وایت در آثار باتوری،پاسخی به این پرسش است که او چگونه از این عنصر در آثار خود استفاده نموده است؛ فراوانی کاربرد روشهای پیشنهادی در پوستر باتوری چه مقدار است. و نیز او چه راهکارهای دیگری را برای این امر پیشنهاد میدهد. این پژوهش با روش شناسایی و معرفی، ضمنبررسی فرمالیستی، به طبقهبندی این آثار پرداخته و از نظر سطح، توصیفی-تحلیلی میباشد. روش جمعآوریاطلاعاتفیشبرداریومشاهدهنگربودهاست.مهم ترینروشهایالقاءحرکتدرزمینهایثابت در آثار باتوری تضاددراندازه،رنگ،بافت، بازیبا سایه روشنونور،همزادپنداری، تغییر ویژگیووزنخطوط،دستکاریمناسبدرنوشتاروتلفیقعناصراست.