محسن خدابخشی

برای رقابت موثر در محیط آموزشی نوظهور، لازم است که تمامی کشورها به‌طور پیوسته استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را در دانشگاه‌ها بهبود دهند. اما استفاده موثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی است که متناسب با شرایط داخلی باشد. در این مقاله، با الگوبرداری از 12 کشور و 5 گروه منطقه‌ای، 279 راهکار برای بهبود استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشگاه‌ها استخراج شده و با به‌کارگیری روش‌تحلیل محتوا، 23 راهکار از بین آنها انتخاب می شوند. سپس نظرسنجی در سطح ملی انجام شده و با استفاده از آزمون‌های آماری، راهکارهای متناسب با شرایط داخلی کشور ارایه می‌شوند. این راهکارها اولویت‌بندی شده و به سه گروه لازم و ضروری، لازم و غیر ضروری و مخصوص ایران تقسیم‌بندی می‌شوند. دسته‌بندی فوق بر اساس 3 معیار اهمیت از دیدگاه خبرگان، اهمیت در تجربیات کشورها و اجرا یا عدم اجرا در کشور می‌باشد. متدولوژی ارایه راهکارها به‌گونه‌ای طراحی شده است که هرکشور با انجام قسمت نظرسنجی از خبرگان می‌تواند راهکارهای مناسب با شرایط داخلی خود را استخراج کند.

در این مقاله، چهل و دو شاخص اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات با هدف پر کردن شکاف کمبود آمار و اطلاعات شاخصهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و پوشش نقاط ضعف شاخصهای اصلی موجود ارایه می شود. برای این منظور، شاخصهایی شناسایی و معرفی می شوند که در مدلهای مختلف اجماع بیشتری درباره آنها وجود دارد. این امر با بکارگیری روشهای آنتروپی، سنگریزه و پارتو انجام می گیرد. برای استخراج شاخصهای اصلی، در شرایط عدم وجود مقادیر عددی از دانش و اطلاعات سی و نه مدل بین المللی ارزیابی آمادگی الکترونیکی استفاده شده است. این شاخصها، سایر شاخصهای اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات را با تقریب خوبی پوشش می دهد و می توان از آنها به منظور اندازه گیری میزان توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورها استفاده کرد. از مقایسه شاخصهای اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات بدست آمده و شاخصهای اصلی جهانی، می توان نتیجه گرفت که در شاخصهای اصلی جهانی به دو حوزه آموزش الکترونیکی و توانمند سازهای دنیای شبکه ای تاکید نشده است.