تبیین نقش طرح های هادی در پایداری فضایی سکونتگاه های روستایی قلمرو کوچ نشینان(مورد مطالعه: شهرستان آبدانان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: پرداختن به موضوع سطح بندی پایداری فضایی در سکونتگاه های انسانی ما را قادر خواهد کرد تا با شناختی کافی از مکان های مطالعه شده برای برنامه ریزی و مدیریت مطلوب تر آنها اقدام کنیم. در واقع پایداری فضایی روستا چیزی جز ایجاد آسایش فضای سکونت برای روستاییان نیست. علاوه بر این، جلوگیری از هدررفت منابع سرزمینی، منابع انسانی و منابع سرمایه ای در بحث پایداری فضایی مورد توجه پژوهشگران است. دستیابی به چنین خواسته ای از طریق انجام طرح هادی در روستا امکان پذیر است. این طرح یک ابزار مدیریتی مطلوب برای نظارت، کنترل، جهت دهی و بهبود کارایی عملکردها با هدف تجدید حیات و هدایت روستا از لحاظ ابعاد فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی است.هدف پژوهش: ارزیابی نقش طرح هادی روستایی بر پایداری فضایی روستاهای شهرستان آبدانان است.روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف، «کاربردی» و از نظر روش، «توصیفی تحلیلی» است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و همچنین برداشت های میدانی (مشاهده، مصاحبه و نظرسنجی از صاحب نظران و مسئولین) برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 16 روستای شهرستان آبادانان واقع در استان ایلام می باشد که در آنها طرح هادی اجرا شده است: انجیره، گنداب، پشت قلعه، جابرانصار، هفت چشمه، شهرک هزارانی، وچکاب جودکی، وچکبود علیا، سرپله، ژیور، گل گل علیا، گل گل سفلی، هونگه، آب انار، سیاه گل و هلیوه.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان آبدانان با مساحت ۲۹۱۹ کیلومترمربع در جنوب و جنوب شرقی استان ایلام واقع شده و از سمت شمال به شهرستان های زرین آباد و بدره، از جنوب به استان خوزستان و شهرستان دزفول، از شرق به شهرستان دره شهر، از غرب به شهرستان دهلران محدود می شود.یافته ها و بحث: برای ارزیابی اثرات طرح های هادی اجرا شده بر پایداری فضایی روستاهای نمونه، از شاخص هایی نظیر جمعیت، فعالیت، تعاملات فضایی و ارتباطات (سلسله مراتب سکونتگاه ها) و مشارکت استفاده شده است. میزان تأثیر بعد مسکن بر کیفیت زندگی روستاییان برپایه طرح هادی بیش از سایر ابعاد بوده است. بعد مشارکت نیز از نظر مردم نیز در جایگاه دوم از میزان تأثیر گذاری بوده است. ابعاد شبکه معابر، کاربری اراضی و خدمات و تعاملات فضایی و ارتباطات در جایگاه های بعدی از اجرای طرح هادی بر میزان کیفیت زندگی قرار گرفتند.نتایج: نتایج نشان داد که اجرا و نقش طرح های هادی در پایداری کالبدی فضایی سکونتگاه های روستایی بر کیفیت زندگی روستاهای مورد مطالعه کاملاً مشهود است.