سید ناصر رئیس السادات

زمینه وهدف: امروزه ژئوتوریسم به لحاظ گستردگی و درآمدزایی از بخش های موفق صنعت گردشگری در دنیا به شمار می رود. تنوع لندفرمی و فسیل شناختی رشته کوه شتری در شرق شهرستان طبس با توجه به شرایط ویژه زمین شناسی، چینه ای و فسیلی از موقعیت بسیار مناسبی را برای جذب طبیعت گردان و گردشگران علمی فراهم می کند. روش شناسی: در این پژوهش از شاخص های زمین شناختی، ژئومورفولوژیکی، چینه شناسی و فسیل شناسی کمک گرفته است. نقشه های استفاده شده در این پژوهش نقشه های 1/100000 بشرویه  و 1/250000 طبس و بشرویه هستند و ویژگی های زمین گردشگری منطقه با روش رینارد ارزش گذاری گردید.یافته ها: تنوع بی نظیر پدیده های ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی، می تواند عامل بسیار مهم و مؤثری در زمینه جذب گردشگر باشد. عناصر گردشگری می تواند برای توسعه گردشگری و اقتصاد محلی منطقه مهم باشد.نتیجه گیری و پیشنهادها: عوارض زمین ساختی، تنوع فسیل ها، جاذبه های چینه شناسی از جمله رخنمون مرز دونین – کربونیفر به عنوان یک پدیده جهانی، رخنمون مرز پرمین- تریاس معرف رخداد انقراض جهانی انتهای پرمین و از پدیده های جالب در رخنمون نهشته های ژوراسیک می توان به پدیده بدلند در سازند بغمشاه و پدیده های کارست در سازند اسفندیار اشاره نمود.  براساس مدل رینارد، ژئوسایت ها و ژئومورفوسایت ها طبقه بندی شده است.نوآوری و اصالت: این پدیده ها می توانند برای ژئوتوریسم و رونق اقتصاد محلی به عنوان یکی از استراتژی های توسعه به ویژه در روستاهای این منطقه کوهستانی به  کار گرفته شوند.  

پلایای دشت سهل آباد در 120 کیلومتری جنوب بیرجند در مسیر جاده ی بیرجند- نهبندان قرار دارد. منطقه ی مورد مطالعه در منطقه ای خشک و کویری قرار گرفته است. نهشته های کواترنری آن شامل تراس های آبرفتی، رسوبات مخروط افکنه، آبرفت های رودخانه-ای، تپه های ماسه ای و رسوبات کفه نمکی میباشد. دو تیپ کفه های گلی و نمکی در این پلایا شناخته می شود. ضمناً سه بخش اصلی پهنه رسی، ناحیه مرطوب و قشر نمک بر روی عکس هوایی قابل جدایش می باشند. این منطقه از نظر زمین ساختی گسل خورده، خرد شده و چین خورده بوده که در یک پهنه ی همگرا ایجاد شده است. مطالعات اولیه ی زمین شناسی ساختمانی نشان می دهد که کفه ی نمکی سهل آباد یک حوضه ی فروافتاده رومبوئدر شکل تقریباً متقارن بوده که بر اثر عملکرد دو سری از گسل های امتداد لغز راستگرد که از شاخه های سیستم گسلی نهبندان می باشند به وجود آمده اند. کفه نمکی سهل آباد یک ساختار پول آپارت می باشد. این ساختار در اثر خمیدگی گسل امتداد لغز سهل آباد شکل گرفته است. محاسبه ی سینوسیتی کانال رودها در گستره ی منتهی به کفه نیز نشان دهنده ی زمین ساخت فعال در این ناحیه می باشد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، کفه نمکی سهل آباد در حال گسترش می باشد. نتایج این تحقیق می تواند در سایر مطالعات منطقه مانند تحقیقات جغرافیای طبیعی، آبخیزداری و کنترل سیلاب و پی جویی منابع معدنی مورد استفاده قرار گیرد.