سیر تحول منبرهای چوبی ایران بر اساس تکنیک های ساخت و تزیین (دورۀ سلجوقی تا صفوی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
منابر ازجمله مهم ترین اجزای مسجد هستند که همواره در سمت راست محراب ها (به عنوان یک سنت از زمان پیامبر اکرم (ص) تا به حال) قرار می گیرند. با اینکه در طول دوران اسلامی ایران، مواد مختلفی در ساخت آنها به کار گرفته شده، اما به نظر می رسد که ماده چوب بیشترین فراوانی را در بین آن ها دارا بوده است. از دوره سلجوقی تا صفوی، نمونه های گوناگونی از منبرهای چوبی در ایران ساخته شده است که لزوم واکاوی و بررسی آنها به منظور دستیابی به چگونگی سیر تحول فرمی، تکنیکی و تزئینی این عناصر فرهنگی، ضروری به نظر می رسد. با توجه به این موضوع هدف مقاله فوق، بررسی و توصیف اجزا، فرم و تکنیک های ساخت و تزیین در منبرهای چوبی ایران از دوره سلجوقی تا صفوی است. با توجه به این مسئله پرسشی که به ذهن متبادر می گردد این چنین است: ویژگی های فرمی، نقش و تکنیکی منبرهای چوبی ایران از دوره سلجوقی تا صفوی چگونه هستند. اطلاعات با پیمایش های میدانی و مطالعات کتابخانه ای، به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده اند. نتایج تحقیق نشان داد که، منبرسازان دوره سلجوقی روش های ساخت و تزئین معینی را دنبال نموده اند که در دوره ایلخانی با تغییراتی مانند: افزایش ارتفاع و اسکلت پنهان مواجه شده است. اما در دوره تیموری با کاهش ارتفاع، کیفیت ظرافت تزئینات ارتقا می یابد. و در دوره صفوی نیز، ساخت منبرها به روش استادکاران دوره سلجوقی با تنوع تزئینی مضاعف مشاهده شده است. درواقع، استفاده از فن گره چینی با نقوش هندسی، تنها موضوع مشترک منبرسازان دوره سلجوقی تا صفوی در ایران است.The evolution of Iranian wooden Minbars based on construction and decoration techniques (Seljuq to Safavid period)
The legacy of crafting wooden Minbars in Iran, a practice dating back to the Seljuk era, has been maintained through various historical epochs, each marked by distinct preferences. Throughout these times, master artisans, often hailing from long lines of carpenters, have created pulpits of varying dimensions and designs. These Minbars are considered exemplary of Choi Islamic art in Iran. Given the Minbar’s fundamental role in mosques and its significance in religious and artistic expression, it serves as an excellent reflection of the architectural and decorative styles of its time. Consequently, documenting these works is vital for preserving Islamic Iran’s heritage. This study aims to explore and scrutinize the design, function, and craftsmanship of wooden Minbars from the Seljuk to the Safavid era in Iran. The central question addressed is the nature of the form, function, and craftsmanship techniques of these Minbars during the specified period. Employing a developmental research approach, the study compares various examples descriptively and analytically, using predetermined criteria. Data for the research was gathered through fieldwork and library investigations, spanning the time from the onset of Seljuk rule to the conclusion of the Safavid dynasty in Iran (428-1343 AH), within the present-day borders of Iran. The author’s findings indicate that, from the Seljuk to the Safavid period, including the Timurian era, only a handful of examples exist, with a significant increase observed during the Qajar period (at least 27 instances). Consequently, 24 historical Minbars from the aforementioned timeframe were selected for analysis, excluding the Qajar era. The study reveals that Iranian Minbars reached their zenith in terms of construction and ornamentation during the Seljuk and Timurid periods. Notably, during the Seljuk era, various components of the Minbar, such as the multi-sectional body, railing, base, and crown, were most prevalent. This could be attributed to the influence of financial patrons and the artisans’ prior works, none of which survive today. However, the Timurid period is identified as the pinnacle of wooden Minbar craftsmanship in Iran, particularly in terms of embellishment. This assertion is supported by the prevalence of features such as numerous steps, light apertures, botanical patterns, and entryways.
تبلیغات
