اینستاگرام و هویت ازدست رفته: مطالعه ای بر نمای بناهای مسکونی تهران (مطالعه موردی: محلات هروی، اقدسیه و فرجام غربی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: نماهای ساختمان های مسکونی در تهران به عنوان یکی از شاخص ترین عناصر هویت شهری، در سال های اخیر تحت تأثیر دو نیروی متضاد جهانی شدن و نفوذ گستردهه پلتفرم های دیجیتال مانند اینستاگرام قرار گرفته اند. این دو نیرو، در کنار هم، دگرگونی های عمیقی را در چهره شهر ایجاد کرده اند.هدف پژوهش: بررسی نقش اینستاگرام در ترویج میراث معماری ایرانی و افزایش آگاهی عمومی در خصوص طراحی های نمای بناهای مسکونی در کلانشهر تهران با تأکید بر کاهش پراکندگی بصری و جلوگیری از فرسایش فرهنگی، انجام شده است. روش پژوهش: به منظور دستیابی به این هدف، از رویکردی کیفی استفاده شده است. در مطالعه فرعی نخست شش نمای مسکونی در محلات هروی، اقدسیه و فرجام غربی کلانشهر تهران از طریق مشاهدات تصویربرداری و مصاحبه های تخصصی با پنج کارشناس بررسی نقادانه شدند. سپس با انجام یک مرور سیستماتیک روی 21 مقاله علمی معتبر، ضمن بررسی مطالعات بین المللی در زمینه تأثیر رسانه های اجتماعی بر معماری، به تحلیل چالش های حفظ هویت فرهنگی و استراتژی های ترویج میراث معماری در مقیاس کلان پرداخته شد. در ادامه، به منظور بومی سازی یافته های پژوهش، مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با هشت نفر از خبرگان حوزه های معماری، علوم رسانه و جامعه شناسی انجام شد. نتیجه گیری: یافته های زیرمطالعه نخست نشان داد که نمای بناهای مسکونی در محلات مورد مطالعهُ تنوع بسیار زیادی از نظر سبک و رویکرد طراحی دارند. این پراکندگی شدید، نشان دهنده وجود اولویت های زیبایی شناختی متضادی است که از یک سو، طراحی های بصری خیره کننده و تحت تأثیر الگوریتم های دیجیتال را به نمایش می گذارند و ازسوی دیگر، به زیبایی شناسی جهانی شده ای گرایش دارند که اغلب فاقد ریشه در فرهنگ و تاریخ محلی است. نادیده گرفتن اصول طراحی سازگار با اقلیم، این تضاد را تشدید و شکاف عمیقی میان طراحی معاصر نماها و میراث غنی معماری تهران ایجاد کرده است. همچنین، نتایج زیرمطالعه دوم نشان داد که اینستاگرام، به عنوان یک پلتفرم اجتماعی پرطرفدار در ایران، تأثیر قابل توجهی بر شکل گیری نماهای معماری در تهران دارد. از یک سو، الگوریتم های این پلتفرم اغلب به همگن سازی بصری و رواج سبک های طراحی یکنواخت کمک می کنند. ازسوی دیگر، اینستاگرام پتانسیل بالایی برای ترویج شیوه های معماری پایدار و همسو با فرهنگ و محیط زیست دارد.Instagram and the Lost Identity: A Study of Residential Facades in Tehran (Case Study: Heravi, Aghdasieh, and Western Farjam Neighborhoods)
Problem statement: Residential building facades in Tehran, key elements in shaping the city’s urban identity have, in recent years, been subjected to the opposing forces of globalization and the pervasive influence of digital platforms such as Instagram. Together, these forces have led to profound transformations in the visual character of the city.Research objective: This study aims to investigate Instagram’s role in both promoting Iranian architectural heritage and enhancing public awareness regarding residential facade design in Tehran. The goal is to explore strategies that reduce visual fragmentation and prevent cultural erosion in the city’s built environment.Research method: A qualitative research approach was employed. The initial phase involved a critical analysis of six residential facades located in Tehran’s Heravi, Aghdasieh, and Western Farjam neighborhoods. This was conducted through on-site visual observations and expert interviews with five architecture professionals. Subsequently, a systematic literature review was carried out, analyzing 21 scholarly articles to examine the global impact of social media on architectural identity and to evaluate strategies for preserving cultural heritage at a metropolitan scale. To contextualize the findings locally, eight semi-structured interviews were conducted with experts in architecture, media studies, and sociology.Conclusion: The first phase of the study revealed a significant diversity in architectural styles and design approaches among the analyzed facades. This pronounced fragmentation reflects conflicting aesthetic preferences: on one hand, designs influenced by visually striking digital trends; on the other, globalized aesthetics often detached from local cultural and historical roots. The neglect of climate-responsive design principles further exacerbates this conflict, deepening the disconnect between contemporary facade design and Tehran’s architectural heritage. The second phase demonstrated that Instagram, as a highly influential platform in Iran, plays a notable role in shaping architectural trends in Tehran. While its algorithms contribute to the visual homogenization of facades by promoting uniform design trends, the platform also holds considerable potential to disseminate sustainable, culturally aligned architectural practices.
تبلیغات
