درآمدی بر فقه فرهنگ با رویکرد نظامات؛ چیستی، چگونگی و نظام مسائل
آرشیو
چکیده
سوال اصلی پژوهش حاضر این است که با نظر به فرهنگ به عنوان یک نظام اجتماعی، فقه فرهنگ چیست و چگونه شکل می گیرد؟ پاسخ به این پرسش، می تواند مقدّمه ای برای فهم نسبت ثبوت و اثبات در فرهنگ دینی باشد. هدف این پژوهش معرّفی فقه فرهنگ، نظام مسائل و رویکردهای آن است و در این باره با استفاده از روش کتابخانه ای و توصیفی-انتقادی، مبانی موجود و مختار بررسی و چارچوب نهایی مطرح و بررسی شده است. در این پژوهش، معرفی فقه فرهنگ در سه محور چیستی، چگونگی و نظام مسائل بررسی شد. در محور اوّل، فرهنگ به عنوان یک نظام اجتماعی شناخته شد که بر اساس محکمات و متشابهات انسانی تکوین یافته است و لذا تعبیر به نفس فرهنگی شد. فقه فرهنگ، علم به احکام این موضوع از ادله تفصیلی است. در محور دوم، مقتضای این خصوصیات در موضوع حکم، تأسیس فقه فرهنگ با رویکرد نظامات است که در پیوند میان فقه نظام و فقه فرهنگ بحث شد. در محور سوم، ده حوزه فرهنگی معرفی شد که شامل هویت فرهنگی، روابط اجتماعی، ارتباطات اجتماعی و رسانه، فراغت گزینی و سبک زندگی، خرده فرهنگ ها، ارتباطات میان فرهنگی، هنر، سازمان و حکمرانی فرهنگی، حقوق فرهنگی و اقتصاد فرهنگی می شد. هرکدام از این ده حوزه، بخشی از تحقق مسائل فرهنگی است که به نحوی به معنا و نحوه زیست اجتماعی بشر وابسته است و به لحاظ این وابستگی ماهیت فرهنگی دارد. در نسبت میان این نظام مسائل با آن چیستی و چگونگی، دو محور در فقه فرهنگی شامل فقه نظام فرهنگی و فقه نظام مدیریت فرهنگی می شود. نظام فرهنگی، نظام اجتماعی و نظام مدیریت فرهنگی، نظام رفتاری ذیل آن است که در سازمان فرهنگی و حکمرانی فرهنگی تحقق دارد؛ چنان که در میانه بحث، فقه نظامات به دو قسم کلّی فقه نظامات اجتماعی و فقه نظامات رفتاری تقسیم شد و قسم دوم در ذیل قسم اوّل قرار گرفت. با این بیان، نمایی کلّی از فقه فرهنگ به دست می آید.An Introduction to the Jurisprudence of Culture with a Systems Approach: Its Nature, Formation, and Problematic Framework
The primary question of the present research is: Considering culture as a social system, what is the jurisprudence of culture, and how is it formed? Answering this question can serve as a preliminary step toward understanding the relationship between establishment (thubūt) and proof (ithbāt) in religious culture. The aim of this research is to introduce the jurisprudence of culture, its problematic framework, and its approaches. Using a library-based and descriptive-critical method, existing and preferred foundations are examined, and a final framework is proposed and analyzed. In this research, the jurisprudence of culture is introduced through three axes: its nature, formation, and problematic framework. In the first axis, culture is recognized as a social system formed based on human constants (muḥkamāt) and variables (mutashābihāt), and thus it is termed "cultural essence" (nafs thaqāfī). The jurisprudence of culture is the science of deriving rulings related to this subject from detailed evidence (adillah tafṣīliyyah). In the second axis, the requirement of these characteristics in the subject of rulings is the establishment of the jurisprudenceof culture with a systems approach, which is discussed in connection with systemic jurisprudence (fiqh niẓām) and the jurisprudence of culture. In the third axis, ten cultural domains are introduced, including cultural identity, social relations, social communication and media, leisure and lifestyle, subcultures, intercultural communication, art, cultural organization and governance, cultural rights, and cultural economy. Each of these ten domains represents a part of the realization of cultural issues, which are in some way dependent on the meaning and manner of human social life and, by virtue of this dependence, possess a cultural nature. In the relationship between this problematic framework and its nature and formation, two axes in cultural jurisprudence include the jurisprudence of cultural systems and the jurisprudence of cultural management systems. The cultural system is a social system, and the cultural management system is a behavioral system under it, realized in cultural organization and governance. In the course of the discussion, systemic jurisprudence is divided into two general categories: the jurisprudence of social systems and the jurisprudence of behavioral systems, with the latter falling under the former. With this explanation, a general overview of the jurisprudence of culture is obtained.
تبلیغات
