فقه اجتماع: موضوع؛ قلمرو؛ ویژگی ها و روش آن
آرشیو
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی فقه اجتماع از جهت قلمرو، ویژگی ها و روش بود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نشان داده شد که فقه اجتماعی نسبت به فقه فردی به لحاظ زمانی، جوان تر است. اما به لحاظ رویکردی، گسترده تر از فقه فردی بوده و تنها جنبه فردی و امورات شخصی را مطمع نظر قرار نداده؛ بلکه تکلیف حیات محیط و محاط بر فرد را هم در نظر گرفته و تلاش می کند که تکلیف مکلّف اجتماعی را هم روشن کند. البته این به معنای آن نیست که فقه فردی، دین را جدای از سیاست می داند یا به نقش مثبت یک حکومت متعهّد به دین در حمایت از اجرای احکام شریعت غافل است؛ بلکه به این معنا است که حکومت و سیاست، نقشی محوری در نگاه فقهی به مسائل ندارد. این رویکرد نیز، با توجه به جایگاه و نقش شیعه در حاکمیت سیاسی در ادوار تاریخی حیات شیعه، قابل توجه و قابل دفاع خواهد بود. یکی از برجستگی های فقه اجتماعی این است که، این رویکرد نمی تواند همانند فقه فردی با تشتّت و تکثّر در پاسخ های فقهی به مسائل کنار بیاید. چون در این رویکرد، فقیه تلاش می کند تا میان پاسخ های استنباطی به مسائل فقهی یک باب و ابواب فقهی مختلف، پیوند و انسجام منطقی برقرار نماید؛ نظیر پیوند میان اجزای یک مرکّب نظام مند.Social Jurisprudence: Subject Matter, Scope, Characteristics, and Methodology
The objective of the present research is to examine social jurisprudence in terms of its scope, characteristics, and methodology. The research method is descriptive-analytical, and it has been demonstrated that social jurisprudence is relatively younger than individual jurisprudence in terms of historical development. However, in terms of approach, it is broader than individual jurisprudence, as it does not solely focus on individual and personal matters. Instead, it considers the obligations related to the environment surrounding the individual and seeks to clarify the duties of a socially obligated individual. This does not mean that individual jurisprudence views religion as separate from politics or is unaware of the positive role of a government committed to religion in supporting the implementation of Sharia rulings. Rather, it means that government and politics do not play a central role in the jurisprudential perspective on issues. This approach is noteworthy and defensible, considering the position and role of Shiism in political governance throughout the historical periods of Shiite existence. One of the distinguishing features of social jurisprudence isthat this approach cannot tolerate the same level of fragmentation and plurality in jurisprudential responses to issues as individual jurisprudence does. This is because, in this approach, the jurist (faqīh) strives to establish a logical connection and coherence between the derived responses to jurisprudential issues across various chapters of jurisprudence, similar to the connection between the components of a systematic structure.
تبلیغات
