تحلیل اثرات تورم خوراک و یوتیلیتی بر توسعه صنعت پتروشیمی ایران با استفاده از رویکرد پویایی سیستم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: صنعت پتروشیمی ایران به عنوان یکی از اصلی ترین صنایع ارزآور کشور، نقش کلیدی در ایجاد اشتغال، کاهش اثرات تحریم و جلوگیری از خام فروشی ایفا می کند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر در توسعه صنعت پتروشیمی، با در نظر گرفتن ساختارهای بودجه ریزی و مدل سازی جامع پویای سیستمی این صنعت شامل صادرات نفت خام و گاز طبیعی، صندوق توسعه ملی، صندوق نفت و گاز، تولید و فروش صنعت پتروشیمی، به منظور شناسایی تاثیر تورم بر خوراک و یوتیلیتی تدوین شده است. روش شناسی پژوهش: این تحقیق با رویکرد پویایی شناسی سیستم ها به مدل سازی شکل گیری بودجه در توسعه ظرفیت صنعت پتروشیمی با استفاده از مدل های علی و شبیه سازی مدل های جریان-انباشت در نرم افزار ونسیم صورت پذیرفته است. این مدل سازی با در نظر گرفتن ساختارهای تخصیص بودجه به طرح ها و مجتمع های پتروشیمی که قابلیت تولید محصولات را دارند و با جمع آوری و پالایش بیش از 450 هزار داده مربوط به تولید و فروش کل صنعت پتروشیمی کشور در بازه زمانی 1390 تا 1402 انجام شده است. یافته ها : نتایج مدل سازی با دقت بسیار خوبی به نتایج تجربی نزدیک بوده و نشان می دهد که تولیدات نهایی پتروشیمی ایران از 28.7 میلیون تن در سال 1390 به 52 میلیون تن در سال 1402 افزایش یافته است. همچنین ظرفیت اسمی مجتمع ها از 54.1 میلیون تن به 90.2 میلیون تن رسیده است. با فرض افزایش سالانه %1 تا %10 قیمت خوراک و یوتیلیتی (تورم)، هزینه های صنعت پتروشیمی 2.9 میلیارد دلار افزایش یافته است؛ اما به دلیل افزایش %76 ظرفیت تولید، درآمد خالص صنعت در حدود 26 میلیارد دلار باقی مانده است. اصالت/ارزش افزوده علمی: این پژوهش با استفاده از مدل سازی پویای سیستمی، ساختاری جامع و قابل اتکا برای تحلیل و برنامه ریزی جهت توسعه ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی ارایه می دهد. همچنین، در این مدل سازی نقش تخصیص بهینه بودجه و تاثیر افزایش هزینه ها بر تولید و درآمد این صنعت به صورت کمی تبیین شده و تاثیر هر یک از عوامل موثر بر تولید محصولات پتروشیمی، ازجمله اثرات تورم بر خوراک و یوتیلیتی و افزایش درصد تورم، موردبررسی قرار گرفته است.Analysis of the effects of feedstock and utility inflation on the development of Iran's petrochemical industry using a system dynamics approach
Purpose: The petrochemical industry in Iran, as one of the country's primary revenue-generating sectors, plays a crucial role in job creation, mitigating the effects of sanctions, and preventing raw material sales. This study aims to identify the factors influencing the development of the petrochemical industry by considering budgetary structures and comprehensively modeling the dynamic systems of this sector, including crude oil and natural gas exports, the National Development Fund, and the Oil and Gas Fund. The research also focuses on production and sales within the petrochemical industry to assess the impact of inflation on feedstock and utilities. Methodology: This research adopts a system dynamics approach to model the budget formation in developing the capacity of the petrochemical industry. It employs causal models and simulates flow-stock models using the Vensim software. The modeling process incorporates budget allocation structures for projects and petrochemical complexes capable of producing products, utilizing over 450,000 data points related to production and sales across the entire petrochemical industry in Iran from 2011 to 2023. Findings: The results of the modeling closely align with empirical outcomes, indicating that Iran's final petrochemical production increased from 28.7 million tons in 2011 to 52 million tons in 2023. Additionally, the nominal capacity of complexes rose from 54.1 million tons to 90.2 million tons. Assuming an annual increase in feedstock and utility prices (inflation) ranging from 1% to 10%, industry costs have surged by $2.9 billion. However, due to a 76% increase in production capacity, the net revenue of the industry has remained at approximately $26 billion. Originality/Value: This research provides a comprehensive and reliable framework for analyzing and planning the development of production capacity within the petrochemical industry through system dynamics modeling. Furthermore, it quantitatively elucidates the role of optimal budget allocation and examines the impact of rising costs on production and revenue in this sector. The study explores the effects of various influential factors on petrochemical product output, including the implications of inflation on feedstock and utilities, as well as the effects of increasing inflation rates.
تبلیغات
