شناسایی ابعاد ویژگی های معلم در مدیریت کلاس درس بر مبنای آیات مرتبط با مدیریت پیامبراسلام در قرآن و ارائه مدل پیشنهادی برای دانشجومعلمان
آرشیو
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و ویژگی های معلم در مدیریت کلاس درس بر مبنای آیات مرتبط با مدیریت پیامبر اسلام(ص) در قرآن و ارائه مدل پیشنهادی برای دانشجومعلمان می باشد. در این پژوهش که از نوع تحقیقات کیفی است، از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل تمامی ۶۲۳۶ آیه قرآن کریم بوده و نمونه پژوهش، آیاتی که به طور مستقیم به گفتگوی خداوند با حضرت محمد(ص) به عنوان مدیر و رهبر جامعه اسلامی می پردازد، به صورت نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده اند. در مرحله بعد، با مطالعه مجدد و مکرر آیات انتخابی و بررسی تفسیر نور (بخش پیام آیات)، آیاتی که به موضوع مدیریت و به ویژه مدیریت کلاس درس مرتبط بودند، گزینش شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ویژگی های معلم در مدیریت کلاس براساس آموزه های قرآنی شامل سه بعد اصلی است: بُعد فردی، بُعد اجتماعی و بُعد رهبری. بُعد فردی به ویژگی های اخلاقی، رفتاری و اعتقادی معلم پرداخته و بر ضرورت پرهیز از صفات منفی تأکید دارد. بُعد اجتماعی شامل روش های تربیتی، روابط اجتماعی و تعاملات مثبت و منفی در محیط کلاس است که نشان دهنده اهمیت ایجاد فضای تعاملی و محترمانه در کلاس می باشد. در نهایت، بُعد رهبری به ویژگی های یک معلم به عنوان یک رهبر آموزشی پرداخته و وظایف او را در هدایت، الگودهی و هدایت معنوی دانش آموزان مشخص می کند. این پژوهش با ارائه مدلی برگرفته از قرآن کریم، چارچوبی ارزشمند برای معلمان فراهم کرده است تا با بهره گیری از آموزه های قرآنی، در ساحت مرتبط با ویژگی های معلم در کلاس درس، به شیوه ای کارآمدتر و انسانی تر مدیریت کنند. همچنین، یافته ها می توانند مبنای سیاست گذاری های آموزشی قرار گیرند و به توسعه روش های تربیتی مبتنی بر تعالیم اسلامی کمک کنند.Identifying the Dimensions of Teacher Characteristics in Classroom Management Based on Quranic Verses Related to the Management Practices of the Prophet Muhammad (PBUH) and Presenting a Proposed Model for Student-Teachers
The present study aims to identify the dimensions and characteristics of teachers in classroom management based on Quranic verses related to the management practices of the Prophet Muhammad (PBUH) and to propose a model for student-teachers. This qualitative research employs inductive content analysis ( taḥlīl muḥtawā kayfī ). The research corpus consists of all 6,236 verses of the Holy Quran, from which a purposeful sample was selected—specifically, verses directly addressing Allah’s discourse with the Prophet Muhammad (PBUH) as the manager and leader of Islamic society. Subsequently, through repeated review and analysis of the selected verses, along with an examination of Tafsīr Nūr (the “Message of the Verses” section), those verses most pertinent to management—particularly classroom management—were identified. The findings reveal that the characteristics of teachers in classroom management, based on Quranic teachings, comprise three primary dimensions: 1.The Personal Dimension ( buʿd fardī ): Pertains to the teacher’s ethical, behavioral, and creedal attributes, emphasizing the necessity of avoiding negative traits ( ṣifāt salbiyyah ). 2.The Social Dimension ( buʿd ijtimāʿī ): Encompasses pedagogical methods ( ṭuruq tarbawiyyah ), social interactions ( ʿalāqāt ijtimaʿi ), and positive/negative classroom dynamics, highlighting the importance of fostering a respectful and interactive learning environment. 3.The Leadership Dimension ( buʿd qiyādī ): Addresses the teacher’s role as an educational leader ( qāʾid tarbiatī ), defining their responsibilities in guiding ( hidāyah ), modeling ( uswah ), and providing spiritual mentorship ( irshād maʿnawī ) to students. By proposing a Quran-derived model, this study provides a valuable framework for teachers to enhance their classroom management practices more effectively and humanely, aligning with Quranic principles. Furthermore, the findings can inform educational policymaking and contribute to the development of pedagogical methods rooted in Islamic teachings.
تبلیغات
