بررسی نحوه برقراری تجارت راهبردی ایران با کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا؛ با تمرکز بر روسیه و قزاقستان (کاربرد مدل جاذبه)
آرشیو
چکیده
انعقاد موافقتنامه های تجارت ترجیحی و آزاد یکی از ابزارهای مهم توسعه تجارت بین کشورها محسوب می شود که سابقه ای طولانی در اقتصاد جهانی دارد. این توافق ها با کاهش تعرفه ها و تسهیل جریان کالا و خدمات، به توسعه و راهبردی تر شدن تجارت کمک می کنند. در سال های اخیر، ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ازجمله روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان، اقدام به امضای موافقتنامه های تجارت ترجیحی و آزاد نموده اند. ازاین رو سوال مشخص این مطالعه این است که آیا این موافقتنامه، تجارت میان ایران و قزاقستان را افزایش داده است؟ همچنین هدف این مقاله بررسی نحوه برقراری روابط راهبردی تجاری ایران با کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، با تمرکز ویژه بر روسیه و قزاقستان است. در این پژوهش، با استفاده از مدل جاذبه و محاسبه شاخص اکمال تجاری، اثرات این موافقتنامه ها بر جریان های تجاری تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد که این موافقتنامه ها به طور معناداری موجب افزایش تجارت دوجانبه شده اند؛ اما در مقایسه میان ایران و دو کشور روسیه و قزاقستان، مشخص شد که شاخص اکمال تجاری بین ایران و روسیه از ثبات بیشتری نسبت به شاخص اکمال تجاری با قزاقستان برخوردار است. همچنین، بررسی ها نشان می دهد که ایران به منظور بهره برداری کامل از موقعیت جغرافیایی خود و تقویت روابط راهبردی تجاری با این کشورها، نیازمند توسعه صادرات محصولات صنعتی، افزایش سرمایه گذاری در زیرساخت های تجاری و حمل ونقل و تبدیل شدن به هاب منطقه ای در حوزه غلات است. اجرای سیاست های تجاری هدفمند می تواند موقعیت ایران را در تجارت منطقه ای ارتقا دهد.Analyzing the Strategic Trade Relations between Iran and the Eurasian Economic Union Countries: Focus on Russia and Kazakhstan (Application of the Gravity Model)
Preferential and free trade agreements (PTAs/FTAs) have long been recognized as pivotal instruments for fostering international trade, driving economic growth and strategic development through the reduction of tariffs and the facilitation of goods and services exchange. This study investigates the impact of recent PTAs/FTAs between the Islamic Republic of Iran and the Eurasian Economic Union (EAEU), specifically focusing on trade relations with the Republic of Kazakhstan. The primary research question addresses whether these agreements have yielded a measurable increase in bilateral trade flows between Iran and Kazakhstan. Furthermore, the study aims to comparatively analyze the strategic trade dynamics between Iran and the EAEU, with a particular emphasis on Russia and Kazakhstan. To address these objectives, this research employs a gravity model to quantify the impact of the PTAs/FTAs on trade flows. Additionally, the trade complementarity index (TCI) is calculated to assess the potential for mutually beneficial trade. The empirical findings demonstrate a statistically significant positive effect of the agreements on bilateral trade. However, comparative analysis reveals that the TCI between Iran and Russia exhibits greater temporal stability than that between Iran and Kazakhstan, suggesting a potentially more robust and consistent trade relationship. Based on these findings, the study argues that to fully capitalize on its geographical advantages and strengthen strategic trade ties with the EAEU, particularly Russia and Kazakhstan, Iran must prioritize the diversification and expansion of its industrial exports. Further, substantial investment in trade and transportation infrastructure is crucial for enhancing connectivity and reducing transaction costs. Finally, establishing Iran as a regional grain hub can significantly bolster its position in regional trade networks. The implementation of well-defined and strategically oriented trade policies is essential for maximizing the benefits of these agreements and solidifying Iran’s role in regional trade dynamics.
تبلیغات
