نقش ابراهیم شیخ شاه شروانی در مناسبات شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی (با تکیه بر مجموعه منشآت السلاطین) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هم زمان با فعالیت های قزلباش ها در نخستین سال های تشکیل دولت صفوی، شاهزاده سلیم حاکم یکی از ولایت عثمانی در مجاورت قلمرو صفویه بود. وی از همان ایام، عزمی جدی در مقابله با قزلباشان که در مناطق مختلف عثمانی ایجاد آشوب و دخالت می کردند، داشت. در راستای آن پس از دست یابی به سلطنت نیز، درصدد مقابله جدی با صفویان و قزلباشان برآمد و کار را به نبرد چالدران کشاند. اگرچه پیروزی عثمانیان در جنگ چالدران، ضربه سنگینی به دولت نوپای صفوی وارد ساخت، اما بروز برخی مشکلات و موانع، سلطان سلیم را از ادامه مقابله جویی بیشتر بازداشت. هرچند سلطان سلیم، سال ها بعد نیز درصدد مقابله بیشتر با صفویان بود، اما در این میان فرصت هایی پیش آمد که حاکمان منطقه ای و محلی همجوار مانند شروانشاه ابراهیم شیخ شاه به خاطر حفظ منافع خود یا ایجاد تعادل منطقه ای نقش واسطه صلح و آشتی را میان طرفین ایفا نمایند. درواقع حاکمانی مانند شروانشاه فرصتی برای ردوبدل پیام های آشتی جویانه طرفین شدند. در این راستا مکاتبات سلطان سلیم با حاکم شروان که در مجموعه منشآت السلاطین منعکس شده است، اهمیت خاصی دارد. حال مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که در این مقطع، شروانشاه ابراهیم شیخ شاه با کدامین موقعیت و امتیازات، به چنین نقشی در مناسبات عثمانی و صفویان دست یافت وحاصل آن چه شد؟ و اینکه چرا سلطان سلیم به او اعتماد داشت و اجازه چنین مداخله ای را برای او قائل شد؟ این نوشتار با روش و رویکرد توصیفی تحلیلی در پی واکاوی نقش سیاسی و دیپلماتیک ابراهیم شیخ شاه شروانی در تعیین مناسبات صفویان و عثمانیان و روند و دستاورد های آن است.The Role of Ibrahim Sheikh Shah Shirvani in the Relations between Ismail I Safavid and Selim I Ottoman (Based on Majmua-e Munshia`at Al-Salatin)
Coinciding with the activities of the Qizilbash tribes in the early years of the Safavid government’s establishment, Prince Salim ruled a province near Safavid territories. From that time onward, he was determined to confront the Qizilbash, and after ascending to the throne, he launched a campaign to overthrow the Safavid rule entirely. Although the Ottoman victory at the Battle of Chaldiran had a significant impact on the fledgling Safavid state, several problems and obstacles prevented Sultan Salim I from fully toppling the Safavids. Years later, Sultan Salim sought another attack to complete his mission of overthrowing the Safavids. To this end, he corresponded with local rulers under the Safavids in hopes of gaining their assistance in the upcoming war. Among these letters, which are reflected in Majmua-e Munshia`at Al-Salatin, the correspondence between Sultan Salim and the ruler of Shirvan is particularly significant. The main question of this study is: What was the purpose of Sultan Salim's pursuit of friendship with the Shirvan Shahs? This article aims to analyze the diplomatic role of Ibrahim Sheikh Shah Shervani in shaping the relations between the Safavids and the Ottomans through a descriptive-analytical approach, and to uncover the reasons for his actions.
تبلیغات
