تحلیل زیباشناختیِ رویکرد نشانه-معنا شناسی ماتریس معنایی و هیپوگرام در لایه های پنهانِ معنای شعر بر پایه الگوی مایکل ریفاتر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خوانش شعر از منظر نشانه- معناشناسی و با بهره گیری از مفاهیم زیباشناختی هنر شعری، در روشن کردن لایه های پنهان و معنای نامکشوف شعر به خواننده کمک می کند. گاه معنا در شعر، دنیایی ناشناخته است و هسته معنا، ماتریسی ساختاری در شعر پدید می آورد و معنای شعر از تعامل خواننده، الگوی دریافت معنا و فرایند خواندن شعر، ساخته می شود. ماتریس ممکن است یک واژه خاص باشد و یا یک جمله را دربر گیرد و هر شعر با چند روایت خاص به صورت تداعی های قراردادی با ماتریس خود در پیوند باشد که به این روایت ها، هیپوگرام می گویند؛ هیپوگرام ها وظیفه وحدت بخشی به شعر را برعهده دارند. در این پژوهش با نگاهی زیباشناختی به تحلیل نشانه- معنا شناسی شعرِ «جاده آن سوی پل» احمد شاملو برپایه الگوی نشانه شناسی مایکل ریفاتر می پردازیم؛ سه منظومه اصلی این شعر یعنی «شاعر»، «دِه» و «بی تحرّکی و ایستایی جامعه» سبب روشن شدن معنا می شود و دیگر عناصر شعری، معنابن «مرا دیگر انگیزه سفر نیست» را تبیین می کند. شاعر در این شعر، در جامعه گرفتار شده است و برای رهایی از این جامعه همه جوانب را می سنجد امّا در میانه راه احساس می کند تمامی اشیاء و اطرافش را، ایستایی و سکون فرا گرفته است؛ شاعر چاره ای برای رهایی از این سکون نمی یابد و او را به معبد تنهایی خود فرامی خواند. یکی از دستاوردهای این پژوهش این است که مایکل ریفاتر از رویکرد نشانه شناسی به کشف لایه های پنهان متن می پردازد و ازاین رو، رویکرد او را می توان در چارچوبِ نشانه- معناشناسی جای داد. به طور کلی می توان بیان کرد که عناصر به کار رفته در این شعر سبب پیدایش سه منظومه حضور دارند و در مجموعه نخست، شش ترکیب، در مجموعه دوم، ده ترکیب و در مجموعه سوم، 9 ترکیب به ترتیب هسته را تشریح و همین امر، راهی درست برای رسیدن به درک عمیق و دریافت پیام و رمزگان نهفته در شعر ایجاد کرده است.اهداف پژوهش:بررسی زیباشناسی ساختاری معنا در شعر.حلّ معمای معنا در شعر شاملو.سؤالات پژوهش:با توجّه به الگوی مایکل ریفاتر، چگونه می توان به تحلیل زیباشناختی و نشانه شناختی شعر احمد شاملو پرداخت؟رویکرد نشانه- معناشناسیِ مایکل ریفاتر، چه کاربردی در کشف لایه های پنهان شعر معاصردارد؟Aesthetic Analysis of the Semiotic-Semantic Approach: Semantic Matrix and Hypogram in the Latent Strata of Poetic Meaning Based on Michael Riffaterre's Model
Interpreting poetry through a semiotic-semantic lens, leveraging the aesthetic tenets of poetic art, assists the reader in elucidating the latent strata and hitherto undiscovered significations of the poem. Meaning in poetry can every now and then represent an unexplored realm, wherein the semantic nucleus engenders a structural matrix. The poem's significance is thus constructed via the interplay of the reader, the paradigm of meaning reception, and the hermeneutic process. The matrix may be a discrete lexical item or encompass a more expansive sentential unit; each poem is connected to its matrix through specific narratives manifested as conventional associations, termed hypograms. Hypograms are instrumental in establishing the poem's cohesive unity. In this research, we undertake an aesthetic analysis of the semiotic-semantics inherent within Ahmad Shamlou's poem, "The Road Beyond the Bridge," grounded in Michael Riffaterre's semiotic framework. The poem's tripartite thematic structure—"the Poet," "the Village," and "the Immobility and Stasis of Society"—serves to clarify the overarching meaning, while ancillary poetic elements explicate the semantic kernel: "I no longer possess the impetus to travel." Within the poem, the poet finds himself ensnared by society, meticulously evaluating all avenues for escape; however, he gradually perceives that all entities and his circumambient milieu are pervaded by stagnation and quiescence. Devoid of any viable recourse to transcend this inertia, the poet is summoned to his sanctuary of solitude. A salient contribution of this research lies in its demonstration of Michael Riffaterre's utilization of the semiotic approach to uncover the text's latent strata. Consequently, his methodology can be appropriately situated within the purview of semiotic-semantics. In summation, it can be posited that the constitutive elements of this poem precipitate the emergence of three thematic structures. Within the initial constellation, six configurations; in the second, ten configurations; and in the third, nine configurations, respectively, explicate the core, thereby forging a cogent pathway toward attaining a profound comprehension and discerning the encrypted message and codes embedded within the poem.Research Objectives:To investigate the structural aesthetics underpinning meaning in poetry.To resolve the hermeneutic enigma presented by Shamlou's poetry.Research Questions:How can Ahmad Shamlou's poetry be subjected to aesthetic and semiotic analysis, considering Michael Riffaterre's model?What utility does Michael Riffaterre's semiotic-semantic approach offer in the unveiling of the latent strata of contemporary poetry?
تبلیغات
