خداباوری فطری و روش های اثبات آن در قرآن کریم با رویکرد پاسخ به شبهات آتئیست ها در فضای مجازی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از مباحث مهم در حوزه دین پژوهی و علم کلام، مسئله فطرت است. این موضوع از زوایای متفاوتی مورد توجه اندیشمندان دین قرار گرفته است؛ از جمله فطرت و دین، فطرت و گرایش به خدا، و همچنین پاسخ به این سؤال که آیا گرایش به خدا در ضمیر انسان نهاده شده است یا خیر؟ در نحوه نگرش به هستی، دو دیدگاه مهم وجود دارد: یکی با نگرش مادی، آفرینش را از ماده و به طور کاملاً تصادفی عنوان می کند که بر اساس آن نیازی به آفریننده نیست. آتئیست ها طرفدار این دیدگاه هستند. دیدگاه دوم آفرینش را مجموعه ای از پدیده ها می بیند که نیازمند آفریننده است. خداباوران طرفدار این دیدگاه هستند. بر پایه نگرش آن ها، گرایش به خدا مقوله ای صرفاً اکتسابی نیست؛ بلکه با سرشت آدمی هماهنگ بوده و بر پایه برهان و استدلال عقلی استوار است. آن ها برای اثبات جهان بینی خود استدلال هایی آورده اند که به دو دسته کلی قابل تقسیم است: برخی مبتنی بر برهان عقلی و برخی ریشه در فطرت انسان دارد. نوشتار حاضر که به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی-تحلیلی سامان یافته است، تلاش می کند با مقوله خداباوری فطری یا گرایش فطری به خدا و روش های اثبات آن از منظر قرآن کریم، مثل روش استدلال شهودی، روش تذکر، روش مقایسه، و روش تفکر، به شبهاتی چند از آتئیست ها مانند «همه کودکان آتئیست هستند و خداناباور به دنیا می آیند» و «با رشد علم و تکنولوژی شاید در آینده دینداری و اعتقاد، نوعی اختلال روانی قلمداد شود» در فضای مجازی پاسخ دهد.Innate Theism and Its Methods of Proof in the Qurʾān: A Response to Atheist Skepticism in Cyberspace
One of the significant topics in religious studies and theology is the concept of fiṭrah (innate disposition or nature). Religious scholars have examined this subject from various angles, including the relationship between fiṭrah and religion, fiṭrah and the inclination toward God, and whether the inclination toward God is innately embedded in human nature. In the discourse on the nature of existence, two major perspectives exist. The first, rooted in a materialistic worldview, posits that creation arises from matter and is entirely accidental, thereby negating the need for a Creator. Atheists advocate this view. The second perspective sees creation as a collection of phenomena that necessitate a Creator. Theists support this view, arguing that the inclination toward God is not merely acquired but is harmonious with human nature and grounded in rational proof and reasoning. To substantiate their worldview, theists present arguments that fall into two broad categories: some are based on rational proofs, while others are rooted in human fiṭrah. This study, organized using a library-based, descriptive-analytical approach, seeks to address the concept of innate theism—or the innate inclination toward God—and its methods of proof as presented in the Qurʾān. These methods include intuitive reasoning (istidlāl shuhūdī), reminders (tadhkīr), comparison (muqāranah), and reflection (tafakkur). The study also responds to several atheist objections or doubts circulating in cyberspace, such as “all children are born atheists” and “with the advancement of science and technology, religiosity and belief may one day be considered a psychological disorder”.
تبلیغات
