نقادی نظریه شیخ احمد احسائی در مورد استلزام وجود و ماهیت نسبت به خیرات یا شرور افعال انسانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شیخ احمد احسائی با نگاهی هستی شناسانه، ریشه اختیار را وجود و ماهیت می داند. او که قائل به اصالت اصلین (وجود و ماهیت) است، معتقد است وجود اقتضای نیک رفتاری و ماهیت مقتضی بدرفتاری است و تردید میان نیک و بد و انتخاب یکی از آن دو، چیزی جز اختیار نیست. از سوی دیگر، او وجود را فعل بالذات حق تعالی می داند و ماهیت را بالعرض به خداوند نسبت می دهد؛ بنابراین، اسناد بدی ها و شرور به خداوند، اگرچه صحیح است، اما بالذات نیست. احسائی مسئله اراده انسانی و رابطه آن با خداوند را نیز با قوام وجودی انسان و افعال او به خداوند، و در عین حال قدرت بر انجام یا ترک آن از جانب انسان، توجیه می کند. در پژوهش حاضر که در گردآوری مطالب به شیوه اسنادی و در پردازش به شیوه تحلیلی و منطقی نگاشته شده است، نظریه احسائی در مورد تبیین اراده انسانی و رابطه آن با قدرت خداوند مورد نقادی قرار گرفته است.Critique of Shaykh Aḥmad al-Aḥsāʾī’s Theory on the Entailment of Existence and Essence Concerning Good and Evil Human Actions
Shaykh Aḥmad al-Aḥsāʾī, from an ontological standpoint, posits that the root of free will lies in existence (wujūd) and essence (māhiyyah). As an advocate of the primacy of the two principles (aṣālat al-aṣlayn - the “primacy of the two principles,” namely existence and essence), he maintains that existence (wujūd) necessitates virtuous behavior, while essence (māhiyyah) inclines toward malevolent behavior; the deliberation between good and evil, and the subsequent choice of one over the other, is precisely what constitutes free will (ikhtiyār). Furthermore, Aḥsāʾī considers existence to be an act of God (fiʿl bi al-dhāt ḥaqq taʿālá) and attributes essence to God indirectly (bi al-ʿaraḍ). Therefore, though valid, the attribution of evil and wickedness to God is not essential. Aḥsāʾī also justifies the issue of human will and its relationship with God by grounding the existential subsistence of human beings and their actions in God, while simultaneously maintaining human power to perform or abandon such actions. The present research, compiled through documentary methods and processed through analytical and logical methods, critically examines Aḥsāʾī’s theory regarding the explanation of human will and its relationship to God’s power.
تبلیغات
