مناسبات اخلاق و فقه از منظر علامه جوادی آملی؛ نقد و بررسی نظریه فقهِ اخلاق محور (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کشف نسبت میان دانش های اخلاق و فقه، زمینه طبقه بندی صحیح آن دو و بهره برداری از هر یک را ایجاد می کند. علامه جوادی آملی از اندیشمندانی است که در آثار خود به تبیین رابطه این دو علم پرداخته و اشتراکات و تمایزات آنها را مشخص کرده است. اخلاق و فقه در آلی بودن، اندراج در حکمت عملی، منابع مورد ارجاع و دارابودن احکام پنجگانه، اشتراک داشته و در موضوع، رتبه، غایت و کمیت مسائل، تمایز دارند. در این بررسی مشخص می شود، تمایز در موضوع و رتبه موجب گشته گزاره های علم اخلاق بر علم فقه مقدم باشند به گونه ای که بایستی به اثرپذیری فقه از گزاره های قطعی اخلاقی توجه نمود؛ حال آنکه: 1) انسان با عمل به تکالیف شرعی، هدف از عمل به گزاره های اخلاقی را محقق می سازد. 2) دانش اخلاق به صورت مطلق، آنقدر گزاره قطعی عقلی ندارد تا معیار سنجش صحت گزاره های فقهی شود. 3) دانش اخلاق به معنای گزاره های اخلاقی از سنخ باورها نبوده و از این جهت نسبت به فقه زیر بنا نیست. هدف پژوهش حاضر بازشناسی نسبت میان اخلاق و فقه در راستای تولید فقه اخلاق محور و نقد آن است. روش پژوهش، تحلیلی- انتقادی و با استفاده از منابع کتابخانه ای است.The relationship between ethics and Fiqh from the perspective of Allameh Javadi Amoli; Criticism and Study of the Theory of Ethics-Based Fiqh
Discovering the relationship between the sciences of ethics and jurisprudence creates the basis for the correct classification of the two and the exploitation of each. Allamah Javadi Amoli is one of the thinkers who has explained the relationship between these two sciences in his works and has identified their commonalities and differences. Ethics and jurisprudence share the following characteristics: being organic, being included in practical wisdom, being sources of reference, and having five rulings, but they differ in the subject, rank, purpose, and quantity of issues. In this study, it is clear that the distinction in subject and rank has caused the propositions of the science of ethics to take precedence over the science of jurisprudence, in such a way that attention should be paid to the influence of jurisprudence on definitive moral propositions; whereas: 1) Man, by acting on religious duties, achieves the goal of acting on moral propositions. 2) Moral knowledge, in its absolute form, does not have enough definitive rational propositions to be a criterion for measuring the accuracy of jurisprudential propositions. 3) The knowledge of ethics does not mean moral propositions of the type of beliefs and therefore does not underlie jurisprudence. The aim of the present research is to recognize the relationship between ethics and jurisprudence in order to produce ethics-based jurisprudence and criticize it. The research method is analytical-critical and uses library resources.
تبلیغات
