سوژه عاشق در نظام گفتمانی عشق حقیقی و مجازی بر مبنای نظریه قدرت فوکو (مطالعه موردی رمان «قلندر و قلعه» و «غزال، آهوی باغ زعفرانیه»)
آرشیو
چکیده
در تاریخ ادبیات فارسی عشق دو جلوه حقیقی و مجازی یافته است؛ عشق حقیقی که منبعی لایزال دارد و نشات گرفته از باورهای دینی است که در واقع عشق به خداوند هست؛ عشق مجازی نیز همان عشق بین دو انسان تعریف می شود. نقطه عطف هر دوی این تعاریف در آن است که ماهیت عشق بستری را بر می سازد تا طرفین این گفتمان در تعامل با یکدیگر در دوسوی ناهمگن قرار بگیرند. هژمونی قدرت معشوق منجر به انقیاد سوژه- عاشق می شود. از این روی، می توان گفت عشق منبع قدرت است. از آنجایی که فوکو یکی از مهم ترین متفکرانی است که بر لزوم بازاندیشی و نگاه دوباره به مفاهیم کلاسیک از دریچه «قدرت» تأکید کرده و تا حد ممکن، این بازشناسی را انجام داداست؛ در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی مبتنی بر نظریه فوکو تأثیر مناسبات قدرت بر دو طرف این گفتمان عشقِ مجازی و حقیقی واکاوی شده است. بدین منظور نظام گفتمانی عشق حقیقی در داستان قلندر و قلعه که درباره سهروردی است با نظام گفتمانی عشق مجازی در داستان غزال، آهوی باغ زعفرانیه که رمانی عاشقانه از جنسِ دو انسان است، سنجیده شده است. نتایج نشان داد که آنچه عشق حقیقی را از عشق مجازی منفک می کند، تنها، تفاوت در شیوه اجرای خواسته های معشوق است اما در عشق مجازی، بسته به وضعیت ابتدایی، معشوق تصمیم می گیرد که از عاشق چه کارهایی بخواهد.The Lover as Subject: A Foucauldian Analysis of Real and Earthly Love in "Qalandar and Qala" and "Ghazal, the Deer of Zafaranieh Garden"
Persian literature traditionally distinguishes between two forms of love: spiritual and earthly. Spiritual love, rooted in religious belief, is often understood as love for the divine. In contrast, earthly love is a human connection between two individuals. The turning point of both of these definitions is that the nature of love creates a platform for the parties of this discourse to interact with each other on two heterogeneous sides. The hegemony of the lover's power leads to the subjugation of the lover-subject. Therefore, it can be said that love is a source of power. Foucault, a pivotal figure in contemporary thought, challenged traditional notions of power. Building upon his work, this study employs a descriptive-analytical approach to examine the intricate interplay of power relations within both spiritual and earthly love discourses. In this research, by employing discourse analysis, the discursive systems governing spiritual love in the story "Qalandar and Qala" and earthly love in the novel "Ghazal, the Deer of Zafaranieh Garden" have been examined. To this end, the discursive system of Spiritual love in the story of “Qalandar and the Qala”, which is about Suhravardi, has been compared with the discursive system of earthly love in the novel Ghazal, the Deer of Zafaranieh Garden. The results showed that what distinguishes divine love from secular love is merely the difference in the way the beloved’s desires are fulfilled. In secular love, depending on the initial situation, the beloved decides what the lover should do; although it may seem that in both types of love (divine and secular) the beloved influences the lover’s actions, in reality, in divine love, the lover, due to their resistance to norms and escape from the accepted social systems within the beloved, ascends to a higher state, whereas in secular love, the beloved themselves cannot transcend the limitations of social power, and thus the lover undergoes a process of decline and decay in reaching the beloved.
تبلیغات
