تحلیلی بر نظریه های تبیین کننده مفهوم شهر در ایران
آرشیو
چکیده
تحلیل ماهیت شهر و عوامل به وجود آورنده آن از اهمیت زیادی در میان نظریه پردازان و پژوهشگران برخوردار است. از آنجا که شهرنشینی جریانی ریشه دار در تاریخ ایران زمین است، نظریات و دیدگاه های متفاوتی سعی کرده اند که با رویکردهای کلان و نظری به تبیین وجوه و عوامل موثر بر پیدایش شهر و مولفه های آن در ایران بپردازند؛ که از این میان می توان به نظریه شیوه تولید آسیایی، دیدگاه وبر در خصوص ماهیت شهرهای شرقی، نظریه سرمایه داری بهره بری، نظریه از شار تا شهر، نظریه آبادی و نظریه دولت و شهرنشینی اشاره نمود. این مقاله با تحلیل نظریات حاکم در عرصه فکری شهر و شهرسازی در ایران، به دنبال پاسخ به این سوال است که چه عوامل و مولفه های مشترکی را می توان در میان نظریه های مختلف به عنوان مهمترین عوامل موثر بر پیدایش و شناخت شهر در ایران محسوب نمود. بدین ترتیب این تحقیق اساسا بر مبنای مطالعات نظری استوار بوده و از روش اسنادی برای دستیابی به اهداف خود بهره می برد. نتایج حاصل از تحلیل نظریات مذکور نشان می دهد همه نظریات مورد بحث گرچه به نوعی پویایی نظام شهری در ایران از بعد تاریخی را توضیح می دهند ولی عوامل موثر بر برتری یک سکونتگاه به دیگر سکونتگاه ها برای شناخته شدن به عنوان شهر را تبیین نمی کنند. این پژوهش نشان می دهد شهر در ایران از نظر تاریخی اساسا در پیوند با دو عملکرد حاکمیتی و تجاری تعریف می شود و دخالت این دو عامل در شناخت سکونتگاه ها به عنوان شهر، بیشترین نمود را داشته است.An Analysis on theories explaining the concept of city in Iran
Abstract: The analysis of the nature of cities has great importance among urban theoriests. Some researchers focus on casual factors to explain how cities emerge and define and others focusing on theoretical analysis. Besides the fact that every city has its own character and natural environment these differences can be identified within a defined framework that many believe that can be based on macro-theoretical approach to explain the nature of cities and factors influencing the emergence, growth and decline of cities. Since the urbanization process in Iran is rooted historically, different views and theoretical approaches have tried to explain aspects and factors affecting cities origins and growth of urbanization in Iran. Among these can mention to Asiatic mode of production, Weber's views about the nature of eastern cities, capitalist exploitation theory, Shar ta Shahr theory, theory of Abadi and theory of the state and urbanization. This article by using theoretical analysis of ruling intellectual approaches about city and urban planning in Iran, try to answer to what factors can be shared among different theories as the most important factors influencing the emergence of urbanism in Iran. Thus, this study is essentially based on theoretical studies and uses documentary research method to achieve its goals. The results of analysis shows all theories discussed, although explain dynamics of urbanization in Iran from a historical dimension but do not explain factors affecting the priority of a settlement to other settlements to know as a city, in detail. Summing up these views shows that city in Iran historically, grew in conjunction with government (state) and commercial (mercantile) performance and involvement of these two factors in development of cities and development of urbanization in Iran is most effective.
تبلیغات
