بررسی ابعاد و شاخص های هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی ایران و اثر آن بر امنیت مناطق مرزی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: هیدروپلیتیک بررسی نقش آب در مناسبات کشورها در سطوح مختلف است. در این میان رودخانه های مرزی با توجه به اهمیت آن هم در روابط سیاسی کشورها و به خصوص در تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعتی اهمیت بسیار زیادی در بحث هیدروپلیتیک دارد. کشور ایران با دارا بودن 26 رودخانه مرزی و وابستگی حدود 30 درصدی جمعیت کشور به آب حوضه های آبریز مشترک جزو کشورهایی است که به شدت تحت تأثیر تحولات و تغییرات هیدروپلیتیکی رودخانه های مرزی است. در این میان امنیت مناطق مرزی به دلیل قرار گرفتن در مناطق پیرامونی و هم چنین وابستگی شدید به آب رودخانه های مرزی بیش تر تحت تأثیر قرار می گیرد.روش: این پژوهش با روش کیفی و رویکرد توصیفی - تحلیلی و با به کارگیری روش های دلفی و استفاده از نرم افزار آرک جی آی اس در راستای ترسیم نقشه ها به بررسی هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی کشور، شاخص ها و مؤلفه های تأثیرگذار بر آن و هم چنین شاخص های ریسک و راهبردی پرداخته است. شیوه گردآوری اطلاعات در این پژوهش هم منابع کتابخانه ای و اینترنتی در راستای تجزیه و تحلیل توصیفی پژوهش و هم چنین بهره گیری از جامعه خبرگی و پرسش نامه برای غربال گری شاخص ها و شناسایی شاخص های تأثیرگذار بر هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی ایران است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد مهم ترین پیامدهای امنیتی- انتظامی هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی بر مناطق مرزی در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد.نتیجه گیری: مهم ترین پیامدهای هیدروپلیتیکی رودخانه های مرزی شامل تنش های قومی در دو سوی مرز، قاچاق، پیوستن به گروهک های تروریستی و واگرایی قومی و سیاسی، مهاجرت، کاهش کشاورزی، رشد فقر در مناطق مرزی و به تبع آن رشد بزه کاری، افزایش هزینه تأمین امنیت، درگیری بر سر آب، افزایش حاشیه نشینی، آلودگی هوا، خشک شدن تالاب ها، مشکلات تنفسی و تخریب محیط زیست در مناطق مرزی است.The hydropolitical effect of border rivers on the security of Iran's border areas
Hydropolitics is the study of the role of water in the relations of countries in four scales: local, national, regional and global. With 26 border rivers and the dependence of about 30% of the country's population on the water of the common watersheds, Iran is among the countries that are heavily influenced by the hydropolitical developments and changes of the border rivers. In the meantime, the security of the border areas is more affected due to being located in the peripheral areas as well as the strong dependence on the water of the border rivers. This research with qualitative method and descriptive-analytical approach and by applying Delphi methods and using ArcGis software in order to draw maps to investigate the hydropolitics of border rivers of the country, indicators and components affecting it and Also, risk and strategic indicators have been discussed.The findings of the research show that the most important security-regular consequences of the hydropolitics of border rivers on border areas are in environmental, economic, political, social and cultural dimensions and include ethnic tensions on both sides of the border, smuggling, joining gangs. Terrorism and ethnic and political divergence, migration, reduction of agriculture, growth of poverty in border areas and as a result increase in crime, increase in the cost of security, conflict over water, increase in marginalization, air pollution, drying up of wetlands, respiratory problems and environmental destruction. It is in the border areas.
تبلیغات
