بررسی فضایی نظام سکونتگاهی روستایی در مفهوم آمایش سرزمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مورد مطالعه: دهستان آق سو)
آرشیو
چکیده
آمایش سرزمین، علم و دانش سازمان دهی منطقی و عقلانی جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی حفاظت و توسعه محیط زیست را شامل می شود، ساماندهی فضایی نظام سکونتگاهی در مفهوم آمایش سرزمین رابطه تنگاتنگی با الگوهای فضایی- کالبدی سکونتگاه های روستایی دارد، لذا روشن است که یکی از عوامل دستیابی به توسعه متعادل در نواحی روستایی، رسیدن به الگوی مناسب فضایی در نظام سکونتگاهی به طورکلی و سکونتگاه های روستایی به صورت ویژه می باشد. واکاوی سکونتگاه های روستایی در بخش های اقتصادی، اجتماعی و محیطی بدون در نظر گرفتن رویکردهای زیستی ،فضایی و خطرپذیری ممکن نبوده چراکه سکونتگاه های روستایی با شدت و ضعف متفاوت با چالش هایی نظیر فقر، نابرابری درآمدی، مهاجرت های روستایی و تخلیه روستاها، غفلت از مدیریت کالبدی و فضایی و آسیب پذیری بالای سکونتگاه های روستایی روبه رو هستند عواملی همچون ارتفاع از سطح دریا، شیب، ساختار زمین شناسی، گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، هرکدام بسترهای طبیعی هستند، که تأثیرگذاری آن ها در بررسی و شناسایی نواحی مستعد و غیر مستعد در ارزیابی خطر سکونتگاه های روستایی نقش مؤثر دارند پژوهش حاضر از نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن کتابخانه ای و پیمایشی می باشد هدف از این پژوهش ارزیابی توان محیطی،اکولوژیکی منطقه ی آق سو شهرستان کلاله جهت ساماندهی نظام سکونتگاهی می باشد،در ادامه جهت سنجش تأثیرگذاری عوامل خطرپذیری بر روی پراکنش فضایی سکونتگاه های روستایی از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده گردید در ادامه پس از شناسایی معیارها اقدام به تهیه پایگاه داده های مکانی در سامانه اطلاعات جغرافیایی شد. در ادامه پس از استانداردسازی این معیارها به روش( منطق فازی و ahp) در محیط نرم افزار با استفاده از ابزارهای شناسایی به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد. سپس با تلفیق و رویهم گذاری این معیارها، بر اساس (مدل سلسله مراتبی و منطق فازی)، نقشه نهایی که بیانگر مناطق مناسب و غیر مناسب است، حاصل شد منطقه موردمطالعه در نقشه تولیدشده به طبقه بسیار مناسب، مناسب و نامناسب به منظور برنامه ریزی جهت انواع فعالیت های سکونتگاهی تقسیم شد.متن
Spatial Analysis of Rural Settlement Systems within the Framework of Land Use Planning Using Geographic Information Systems (Case Study: Aq Su Rural District)
Land use planning encompasses the rational organization of economic, social, cultural, and environmental development aspects. Spatial organization of settlement systems within the framework of land use planning is closely related to the spatial-physical patterns of rural settlements. Achieving a balanced development in rural areas depends on finding suitable spatial patterns in settlement systems generally and rural settlements specifically. Analyzing rural settlements in terms of economic, social, and environmental aspects without considering ecological, spatial, and vulnerability approaches is ineffective. Rural settlements face challenges such as poverty, income inequality, rural migration, village abandonment, neglect of spatial-physical management, and high vulnerability. Factors such as altitude, slope, geological structure, faults, water resources, soil, vegetation, and land use serve as natural bases that significantly influence the identification of suitable and unsuitable areas for rural settlement risk assessment.This applied-developmental study employs library and survey methods to evaluate the ecological and environmental capabilities of the Aq Su region in Kalaleh County for organizing settlement systems. To measure the impact of vulnerability factors on the spatial distribution of rural settlements, multiple regression analysis was utilized. Subsequently, spatial database preparation in a GIS environment (ArcGIS) was performed. After standardizing the criteria using fuzzy logic and AHP methods, weights were assigned to each criterion in the software environment. By integrating these criteria based on the AHP model and fuzzy logic, a final map indicating suitable and unsuitable areas was generated. The study area in the resulting map was classified into highly suitable, suitable, and unsuitable categories for planning various settlement activities.
تبلیغات
