بررسی و نقد روش های اثبات عقاید مبتنی بر نقل در دیدگاه ابن تیمیه (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
در میان آنچه در نقد افکار و عقاید ابن تیمیه نوشته شده، جای نگاه روش شناسانه به آثار او همچنان خالی است؛ ازاین رو این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که روش ابن تیمیه در اثبات عقاید دینی مبتنی بر ادله نقلی چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن وارد است. وی در مرحله اثبات عقاید، در موارد بسیاری، به قول سلف تمسک می کند و صفات خبریه را با تمسک به قول سلف، بر معنای ظاهری آن حمل می کند؛ درحالی که کبرای تمسک به قول سلف بی بنیاد بوده و صغرای هم رأی بودن سلف در مواجهه با صفات خبریه مخدوش است. همچنین ابن تیمیه، همچون دیگران قائل به حجیت ظهور است؛ ولی اتکای وی به ظواهر الفاظ تا جایی است که قواعد و قرائن عقلی را نادیده می گیرد. در استفاده از احادیث برای اثبات عقاید نیز از روش ثابتی پیروی نمی کند و در جایی که احادیثی متضمن فضایل اهل بیت^ است، گاهی در سند حدیث خدشه کرده است و گاهی حتی اگر صدور حدیث نزد عالمان مذاهب اسلامی اجماعی باشد، آن را مجعول عنوان می کند.Analysis and Critique of Ibn Taymiyya’s Method of Establishing Doctrines Based on Transmitted Evidence
Despite the extensive critiques of Ibn Taymiyya’s thoughts and doctrines, a methodological examination of his works remains largely absent. This study employs a descriptive-analytical approach to answer the question: What was Ibn Taymiyya’s method of establishing religious doctrines based on transmitted evidence (naql), and what criticisms can be made of it? In many cases, he relies on the statements of the Salaf in proving doctrines and interprets Sifāt Khabariyya (transmitted divine attributes) in their apparent meaning by appealing to their consensus. However, the major premise of relying on the statements of the Salaf lacks a solid foundation, and the minor premise—that the Salaf were unanimous in their approach to Sifāt Khabariyya—is flawed. Additionally, while Ibn Taymiyya, like others, upholds the authority of apparent meanings (ẓuhūr), his reliance on the literal meanings of words extends to the point of disregarding rational principles and contextual indicators (qarāʾin). Furthermore, his use of hadith in doctrinal proofs lacks a consistent method; in cases where hadiths highlight the virtues of the Ahl al-Bayt, he sometimes challenges their authenticity, and at times, even when the issuance of a hadith is unanimously accepted by scholars of Islamic sects, he dismisses it as fabricated.
تبلیغات
