کنزالمعارف و اهمیت آن در تصحیح برخی از متون نظم و نثر کهن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یافتن ضبط های اصیل و صحیح در متون کهن از اهمیت بسیاری برخوردار است. مصححان گاهی برای رسیدن به این هدف، علاوه بر نسخه های اقدم و اصح متن از منابع جانبی استفاده می کنند. متون جانبی طیف وسیعی از آثار را در بر می گیرد که از آن جمله می توان به ترجمه ها، تلخیص ها، متن های هم دوره و متن هایی اشاره کرد که مؤلف از آنها بهره برده است. کنزالمعارف یکی از این متون جانبی است. این اثر که با نام های تاریخ/ تواریخ آل برمک نیز شناخته می شود، متنی فارسی درباره برمکیان است که عبدالجلیل بن یحیی بن عبدالجلیل بن محمد بن عبدالباقی یزدی، آن را در یکی از شهرهای مرکزی ایران و در قرن هشتم نوشته و پس از پایان،به شاه شجاع مظفری تقدیم کرده است.از کنزالمعارف دو نسخه دستیاب شده است که با شماره های 1342 و 1351 در کتابخانه ملی فرانسه نگهداری می شود. همچنین، نسخه ای از این اثر در کتابخانه عارف حکمت مدینه محفوظ است که تاکنون دسترسی به آن ممکن نشده است.‘گذشته از اهمیت تاریخی کنزالمعارف در شناخت بیشتر و بهتر خاندان برمکیان، این اثر دربردارنده ضبط های درخور تأملی است که می تواند در تصحیح دیگر متون به کار آید؛ زیرا مؤلف آن، در نگارش بخش های مختلف کتاب از متون گوناگونی استفاده کرده و ابیات و عباراتی را از آنها عیناً یا با تغییراتی اندک نقل کرده است. در این جستار نمونه هایی از این موارد در دو دسته متون نظم و نثر نشان داده شده است. همچنین، نمونه های مذکور در سه دسته جای داده شده اند که عبارت اند از: قسمت نمونه هایی که ضبط کنزالمعارف صحیح و ضبط مصحح از آن، نادرست است؛ دوم نمونه هایی که ضبط کنزالمعارف در یک یا چند تصحیح از آن اثر آمده است، اما در تصحیح یا تصحیح های دیگر، ضبط/ضبط های نادرست دیده می شود و سوم نمونه هایی که اگرچه ضبط کنزالمعارف و تصحیح/تصحیح های منتشرشده از آن هر دو صحیح است، اما ضبط کنزالمعارف به دلایل بلاغی یا معناشناختی برتری دارد.Kanz al-Ma’āref and Its Importance in Correcting Some Ancient Verse and Prose Texts
The discovery of original source materials in ancient texts is highly significant for scholars. Revisers often rely on secondary sources in addition to older and more authoritative text versions when correcting and annotating literary works. These secondary sources encompass a range of materials, including translations, summaries, contemporaneous texts, and works utilized by the original author. One such important secondary source is the Persian text "Kanz al-Ma'āref", which provides insights into the Barmakid dynasty. This work was written by Abd al-Jalil ibn Yaḥyā Yazdi and presented to Shāh Shudja' upon completion in central Iran in the 8th century. Two copies of Kanz al-Ma'āref, numbered 1342 and 1351, are housed in the National Library of France, while another copy is held in the Āref Ḥekmat Library in Medina though currently inaccessible. Beyond its historical significance in enhancing our understanding of the Barmakids, Kanz al-Ma'āref contains valuable textual passages that can be leveraged for analysis and correction of ancient verse and prose texts. The author incorporated various literary sources and quoted verses and phrases, making it a rich resource for scholars. This essay presented examples of such cases categorized into three groups: instances where the Kanz al-Ma'āref recording was more accurate than the corrected version; cases where one or more corrections of the original texts were accurate, while the Kanz al-Ma'āref recording was inaccurate; and situations where both the Kanz al-Ma'āref recording and the published correction(s) were correct, but the Kanz al-Ma'āref version was considered superior.
تبلیغات
