نقد و بررسی نظریه «رؤیاانگاری وحی» با رویکرد عرفانی (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
از منظر سروش، وحی همان رؤیا و رؤیا نیز همان وحی است. ایشان به صراحت قرآن را از جنس خواب و نبی اکرم(ص) را راوی رؤیاهای رسولانه می داند. وی با استشهاد به آراء اهل معرفت معتقد است: جبرئیل محصول قوه خیال رسول الله(ص) و شأنی از شئون ایشان است. از دیدگاه وی وجود تناقضات و به کار رفتن واژگان مبهم در قرآن، مؤید نظریه «رؤیای نبوی» است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و انتقادی اصل ادعای سروش و استشهادات وی را بررسی کرده و روشن ساخته که اصل ادعای او مخدوش و استشهادات وی ناتمام است؛ زیرا: ۱. رؤیایی که مقدم بر آمدن جبرئیل است، وحی نیست، بلکه شبه وحی و از اسباب و مقدمات نبوت است و پس از آن، جبرئیل رسالت و به تبع آن، قرآن را برای ایشان از جانب خداوند آورد. بنابراین وحی رؤیایی از سنخ الهام و قبل از نزول ملک است، در حالی که وحی رسالی و نزول قرآن با واسطه ملک، آن هم در بیداری صورت می گیرد. ۲. مطابق آموزه سریان انسان کامل، علم انسان به مراتب عالم، همان علم او به مراتب خویش است که از سنخ علم حضوری است. بدین روی خطا در آن راه ندارد. ۳. هرچند قرآن به معنای تدوینی آن در مرتبه مادی به طور کامل نازل نشده، با این حال، وجود نسخه عقلی آن، مصحح اطلاق واژه «کتاب» بر آن است.A Review of the Theory of “Regarding Revelation as Dream” Using a Mystical Approach
From Soroush’s perspective, revelation is the same as dream, and dream is the same as revelation. He explicitly considers the Quran to be a dream and the Prophet to be the narrator of prophetic dreams. Citing the opinions of some scholars, he argues that Gabriel is a product of the imagination power of the Prophet and is in fact one of his attributes. From his perspective, the existence of contradictions and the use of ambiguous words in the Quran support the theory of “prophetic dream.” Using the descriptive-analytical and critical methods, this article examines Soroush’s claim and makes it clear that his claim is basically distorted and his references are incomplete; because: 1. The dream that precedes the coming of Gabriel is not a revelation, but rather a quasi-revelation and is one of the causes and precursors of prophecy. In fact, Gabriel delivered the message and brought the Quran to him after that. Therefore, the dream revelation is a type of inspiration before the descent of the angel, while the prophetic revelation and the descent of the Quran through the angel take place in wakefulness. 2. According to the doctrine of the perfect man, man’s knowledge of the levels of the world is the same as his knowledge of his own levels, which is of the type of knowledge by presence. Therefore, there is no error in it. 3. Although the Quran was not completely and instantly revealed for material compilation, the existence of its intellectual version justifies the application of the word "book" to it.
تبلیغات
