نقد نظریه توحید و عرفان زرتشتی و نسبت آن با توحید و عرفان اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بحث بر سر مسئله ی عرفانی بودن یا نبودن آموزه های زرتشت و دیانت زرتشتی در میان محققان ادیان ایران باستان بحثی پرمناقشه و اختلاف زا بوده است. برخی از پژوهشگران، اعم از ایرانی و بسیار کمتر غیرایرانی، به عرفانی بودن تعالیم زرتشت و دین زرتشتی باور دارند. اینان به تفاسیری عرفانی و باطنی از اوستا (به ویژه گاهان) و سایر متون زرتشتی قائل اند و دنباله ی این نگاه عرفانی زرتشتی را در آثار مشاهیر و بزرگانی چون فردوسی، شیخ اشراق، مولوی و... پی گرفته اند. در این نوشتار با به کارگیری روش توصیفی تحلیلی، ابتدا به ذکر ادعای ایشان و دلایلشان پرداخته می شود؛ سپس با استناد به متن اوستا و آرای پژوهشگران مطرح، این دیدگاه که دیانت زرتشتی دارای مبانی عرفانی و توحیدی در ساحت خداشناسی و کیهان شناسی است، نقد و رد می شود؛ سپس با تحلیل هایی نشان داده می شود که این دین در حیطه ی عرفان عملی نیز فاقد عناصر عرفانی است. طبعاً با رد توحیدی و عرفانی بودن دین زرتشت، نسبت آن با عرفان و توحیدِ اسلامی نیز از نوع تضاد خواهد بود.A Criticism of Zoroastrian Monotheism and Mysticism and its Relationship with Islamic Monotheism and Mysticism
The debate on whether Zoroastrian teachings and Zoroastrian religion are mystical among researchers of ancient Iranian religions has been a controversial issue. Some researchers, both Iranian and much less non-Iranian, believe in the mysticism of Zoroastrian teachings and Zoroastrian religion. They believe in mystical and esoteric interpretations of the Avesta (especially Gahan) and other Zoroastrian texts and have followed this Zoroastrian mystical view in the works of famous and great people such as Ferdowsi, Sheikh Eshraq, Rumi, etc. Using the descriptive-analytical method, in this article, their claims and their reasons are mentioned first; Then, citing the Avesta text and the opinions of prominent researchers, the view that the Zoroastrian religion has mystical and monotheistic foundations in the field of theology and cosmology is criticized and rejected; Then it is shown with analyzes that this religion lacks mystical elements in the field of practical mysticism. Naturally, by rejecting the monotheism and mysticism of Zoroastrian religion, its relationship with Islamic mysticism and monotheism will also be of a kind of contradiction.
تبلیغات
