حجیّت آراء اجتهادی صحابه در حوزه تفسیر (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
گرچه تردیدی در اهمیّت آرای اجتهادی صحابه تفسیری پیامبر اکرم(ص) نیست، ولی پذیرش حجیّت آراء تفسیری آن ها قابل مناقشه است؛ زیرا که با پذیرش حجیّت، می توان به آراء تفسیری ایشان همانند روایات نبوی استناد جست و از طریق آن به عنوان دلیل اجتهادی به کشف مراد الهی پرداخت. مطالعات صورت گرفته که عمدتاً در مصادر فقهی و اصولی به انجام رسیده، حکایت از وجود نوعی نظام مفهومی، با مبانی و ادلّه ای متمایزی دارد که خصوصاً با توجه به اقتضائات خاصّ تفسیری، بسیاری از آن ها مورد غفلت قرار گرفته است؛ از این رو مدعیان و منکران با مشکل عدم تحریر محلّ نزاع از یک سو، و عدم تنقیح مبانی و ادلّه مسأله از سوی دیگر مواجه هستند. این مقاله با روش تحلیلی نخست به تبیین امور پیشگفته و سپس نقد آن ها می پردازد و در نهایت نظریّه حجیّت را فاقد مبنای متقن و ادله وافی می داند. التزام به اصالت حجیّت ظنون، جریان پذیری نظریّه حجیّت در تفسیر و در همه حوزه های معارفی آن، جواز تقلید از میّت، و... از جمله مبانی هستند که در این مقاله مورد نقد قرار گرفته اند. ادله ای همچون ویژگی های متمایز صحابه، رجوع جاهل به عالم، انسداد باب اجتهاد و دیگر ادله قرآنی و روایی نیز با نقدهایی مواجه گردیده اند.The Authority of the Interpretative Opinions of the Companions in Exegesis
The interpretative insights and ijtihad of the companions of the Prophet Mohammad (Peace Be Upon Him and His Progeny) hold significant importance; however, their authoritative role in the realm of exegesis is a subject of debate. Accepting their opinions as authoritative could allow them to be used as evidence for interpreting the divine intent, similar to Prophetic traditions. Existing studies, mainly within jurisprudential and usuli sources, suggest a distinct conceptual system with specific principles and evidence, which are often overlooked, especially in the context of exegesis. Therefore, both proponents and opponents face challenges such as insufficient clarification of the issues and lack of thorough examination of the principles and evidence. This article uses an analytical method to first explain the aforementioned issues and then critiques them, concluding that the theory of authority lacks a solid basis and sufficient evidence. The article critiques principles such as the primacy of the authority of presumed knowledge, the applicability of the theory of authority in exegesis, and the permissibility of following the deceased. It also critically examines evidence such as the distinctive features of the companions, the reliance of the ignorant on the knowledgeable, the closure of the door of ijtihad, and other Quranic and hadith-based evidence.
تبلیغات
