کاربرد زیبایی شناسانه دو صفت «احد» و «صمد» در قرآن طبق ساختارگرایی و سبک شناسی آماری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
«احد» و «صمد» دو صفت الله، در قرآن دارای سبک و ساختاری زیبایی شناسانه در دو محور جانشینی وهم نشینی است و اشاره به یگانگی و بی نیازی الله در عین نیازمندی بقیه به او دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، سبک شناسی آماری و رویکرد ساختارگرایی، طبق نظریه دوسوسور و در دو محور جانشینی وهم نشینی، درصدد بررسی کاربرد زیبایی شناسانه دو صفت «احد» و «صمد» در قرآن است. صفت «احد» 73 بار در قرآن تکرار شده که فقط یک بار به عنوان صفت الله در آیه اول سوره توحید در ساختار جمله اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی به صورت نکره برای بزرگداشت الله و ناشناخته ماندن او و نشان دادن جدایی او از تمام موجودات در یگانگی و اثبات یگانگی همیشگی او ذکر شده است. صفت «صمد» نیز فقط یک بار در قرآن آمده است. در آیه دوم سوره توحید، این کلمه صفت الله است و در ساختار جمله اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی همراه با الف ولامِ حصر قرار گرفته است تا وجود فقط یک بی نیاز همیشگی یعنی الله را ثابت کند. کیفیت به تصویر کشیدن این مفاهیم حاصل از صفت «احد» و «صمد» از خلال تناسب آن دو با معانی شان و ساختار جملات، طبق ساختارگرایی، در دو محور جانشینی و همنشینی سوسور به جای دو صفت «واحد» و «غنیّ» یا «قویّ» یا مترادف های دیگر حاصل می گردد. این مفاهیم با قرار گرفتن در همنشینی واژگان متناسبِ «هو» و «الله» و تکرار «الله» دال بر وابستگی دو صفت به هم و تأییدکننده یکدیگر برای اثبات یگانگی الله از خلال بی نیازی او، به زیبایی به تصویر کشیده شده است؛ به گونه ای که صفت «صمد»، علاوه بر بی نیازی همیشگی الله، یگانگی همیشگی اش را هم ثابت می کند.Aesthetic Function of the Attributes "Aḥad" and "Ṣamad" in the Quran: A Structuralist and Statistical Stylistic Analysis
In the Quran, the attributes "Aḥad" and "Ṣamad" are endowed with a distinct aesthetic structure, which reflects their significance within the frameworks of substitution and combination. These attributes underscore the absolute oneness and self-sufficiency of Allah, while simultaneously highlighting the dependence of all creation on Him. This study employs a descriptive-analytical methodology, incorporating structuralism and statistical stylistics, with a focus on Saussurean theory, to explore the aesthetic implications of the attributes "Aḥad" and "Ṣamad" in the Quran. The attribute "Aḥad" appears 73 times in the Quran, but is used solely once as an attribute of Allah in the first verse of Surah Al-Ikhlas, where it is presented in a nominal, affirmative sentence structure. Here, it functions rhetorically to emphasize Allah's uniqueness, remaining ineffable and distinct from all other entities. In contrast, "Ṣamad" is used only once in the Quran, in the second verse of Surah Al-Ikhlas. This term is also employed as an attribute of Allah, placed within a nominal, affirmative sentence structure, accompanied by the definite article and the restrictive particle, thereby asserting the existence of a singular, eternal, and self-sufficient being—Allah. The representation of these concepts, derived from the attributes "Aḥad" and "Ṣamad," is examined through the lens of structuralism, focusing on the axes of substitution and combination as outlined by Saussure. The interplay of these attributes, particularly in their collocation with the terms "He" and "Allah," and the repetition of "Allah," serves to reinforce their interdependence, highlighting the mutual validation of these attributes in affirming Allah's oneness through His self-sufficiency. Furthermore, the attribute "Ṣamad" not only asserts Allah's perpetual self-sufficiency but also strengthens the notion of His eternal oneness.
تبلیغات
