بازشناسی زمان فجر در لیالی مقمره از رهگذر اعتماد بر اذان موذنان عصر معصومان (علیهم السلام) (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
بحث تشخیص زمان نماز های روزانه، خصوصاً زمان فجر، از مباحث مهم در اسلام است. یکی از مسائلی که در قرون اخیر بین فقیهان مورد بحث قرار گرفته، زمان فجر در شب های مهتابی است که برخی قائل به تأخیر تا زمان رؤیت بالفعل فجر شده، ولی بیشتر فقیهان تفاوتی بین شب ها قائل نیستند. منشأ این اختلاف، تفاوت تلقی از ظهورات ادله ای است که به تبیین زمان فجر پرداخته است؛ بدین معنا که برخی تبین را حسی و فعلی، و مشهور فقیهان تبین را تقدیری دانسته اند. در این مقاله به قرینه حالیه در زمان معصومان اشاره شده است که توجه به آن می تواند در تشخیص دقیق تر این ظهورات مفید باشد. بر این اساس، مؤذنانی که وظیفه اعلان اوقات شرعی را بر عهده داشتند، در تمامی شب های یک ماه، تنها بر اساس رؤیت فعلی فجر اذان می گفتند و با توجه به اینکه در آن دوران ابزار سنجشِ زمان، دقت لازم را نداشت، درک تفاوت زمان اذان گفته شده در شب های مهتابی و غیر مهتابی اساساً مقدور نبود. در نتیجه مؤذنان در شب های مهتابی با رؤیت فجر اذان گفته و تمامی مردم از جمله خود معصومان با اذانی که با تأخیر در شب های مهتابی گفته می شده، امساک می کردند و نماز می گزاردند. نتیجه این بحث تعیین قول به تفصیل و لزوم رؤیت حسی فجر و عدم کفایت فجر تقدیری خواهد بود.إعاده التّعرف على وقت الفجر فی اللّیالی المقمره من خلال الثّقه بأذان مؤذّنی عصر المعصومین
من المواضیع المهمّه فی الإسلام مسأله تحدید وقت الصّلوات الیومیّه، وخاصّه وقت الفجر. ومن المسائل الّتی أثارت النّقاش بین الفقهاء فی القرون الأخیره هو وقت الفجر فی اللّیالی المقمره فیعتقد البعض بالتّأخیر إلى رؤیه الفجر فعلیّاً، لکن معظم الفقهاء لا یفرّقون بین اللّیالی. وأصل هذا الاختلاف هو الاختلاف فی النّظره إلى ظهور الأدلّه التی تعرّضت لتفسیر وقت الفجر؛ وهذا یعنی أنّ البعض قد اعتبر التبیّن حسّیّاً وفعلیّاً، بینما اعتبره المشهور من الفقهاء تقدیریّاً. فی هذه المقاله، تمّ ذکر القرینه الحالیّه فی زمن المعصومین(، والّتی قد تکون من المفید ملاحظتها فی التّعرف على هذه الظّهورات بدقّه أکبر. ووفقاً لذلک، کان المؤذّنون الّذین یتولّون إعلان الأوقات الشّرعیه، یؤذّنون فقط بناءً على الرّؤیه الفعلیّه للفجر فی جمیع لیالی الشّهر، وبالنّظر إلى أنّه فی ذلک العصر لم تکن أدوات قیاس الوقت دقیقه بما فیه الکفایه، فإنّ تشخیص الاختلاف فی الوقت المعلَن فی اللّیالی المقمره وغیرها کان غیر ممکن بشکل أساسی. ونتیجه لذلک، کان المؤذّنون یؤذّنون فی اللّیالی المقمره مع رؤیه الفجر، وکان جمیع النّاس بما فیهم المعصومون یمسکون ویصلّون استناداً إلی الأذان الّذی یقال فی وقت متأخّر فی اللّیالی المقمره. فنتیجه هذا البحث هو القول بالتفصیل ووجوب رؤیه الفجر حسّیّاً وعدم کفایه الفجر التّقدیری.
تبلیغات
