مقایسه تطبیقی جلوه های عشق و عرفان در شعر سعدی و میر گل محمد خان زیب مُگسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
عشق و عرفان از مضامین پر بسامد ادب فارسی است که شاعران در دوره های مختلف ادبی به آن پرداخته اند. سعدی از شاعرانی است که دیوان وی سرشار از این مضمون بوده و عشق و مضامین عرفانی به همراه حواشی آن و توصیف عاشق و معشوق و ویژگی های آنان در غزل وی نمود فراوانی دارد. گل محمد خان زیب مگسی از شاعران بلوچ معاصر است که در مجموعه اشعار خود با نام های خزینه الاشعار و زیب نامه در موضوعات مختلف طبع آزمایی کرده است. در این مقاله درونمایه عشق و عرفان، در اشعار سعدی و این شاعر زبردست معاصر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. زیب مگسی شاعر قرن چهاردهم هجری قمری است و با دوران سعدی فاصله بسیار دارد؛ اما وی از شاعران پیش از خود بهره برده و در کتاب خزینه الاشعار مخمسات خود را با تضمین غزلیات شاعران پیشین سروده است. از این رو وصف عشق ، عاشق و معشوق در شعر وی همانند شاعران کلاسیک بوده و تفاوت چندانی ندارد. وی نیز همانند سعدی عاشق را زار و نزار و نالان توصیف نموده و معشوق شعر وی بی وفا و جفاکار است و عاشق همواره در هجران به سر می برد. عشق حقیقی نیز در اشعار وی نمود بسیاری دارد و در غزلیات عرفانی او محبوب حقیقی خداست و با واسطه راهنمایی پیر می توان به کمال رسید. مقایسه کاربرد اصطلاحات عرفانی دو شاعر نشان دهنده بسامد بیشنر مضمون .حدت وجود، کرامت، پیر و نفس ستیزی در شعر گل محمد و بسامد بیشتر مضمون جبر و اختیار و تسلیم و رضا در شعر سعدی است که خود بیانگر سلطه عشق عرفانی در شعر سعدی است.A comparative study of the manifestations of love and mysticism in the poetry of Saadi and Mir Gul Mohammad Khan Zeib Magsi
Love and mysticism are frequent themes of Persian literature that poets have addressed in different literary periods. Sadi is one of the poets whose divan is full of this theme and love and mystical themes along with its edges and the description of the lover and the beloved and their characteristics are abundantly expressed in his sonnets. Gul Mohammad Khan Zeib Magsi is one of the contemporary Baloch poets who has experimented on different subjects in his collection of poems called Khazineh al-Ashar and Zeib Nameh. In this article, the themes of love and mysticism in the poems of Sadi and this great contemporary poet are examined and compared. Zeib Magsi is a poet of the 14th century AH and is very far from Sadi's era. But he took advantage of the poets before him and in the book Khazine al-Ashaar, he wrote his poems with the guarantee of the sonnets of the previous poets. Therefore, the description of love, lover and beloved in his poetry is similar to that of classical poets and does not differ much. Like Sadi, he describes the lover as sad and lamenting, and the lover of his poetry is unfaithful and persevering, and the lover always lives in hijran. True love also has many manifestations in his poems, and in his mystic sonnets, he is the true beloved of God, and through the guidance of an elder, one can reach perfection. The comparison of the use of mystical terms of two poets shows the frequency of the themes of existence, dignity, aging and self-contradiction in Gul Mohammad's poetry, and the frequency of the themes of deterrence, discretion, submission and satisfaction in Sadi's poetry, which itself expresses the dominance of mystical love in Sadi's poetry.
تبلیغات
