فاء اعجمی و تصحیف و تحریف آن در نسخِ خطیِ متأخّر با شواهدی از دیوان قطران تبریزی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فاء اَعْجَمی صامتی است که در قدیم در کتابت به شکلِ «ڤ» (با سه نقطه فوقانی) نشان داده شده است و دراصل یک سایشیِ دولبیِ واکدار (β) بوده است. به تدریج، فاء اعجمی (β) بر اثرِ تحوّل، به واج های دیگر (f، v، b و p) تبدیل شده است. در نتیجه این تحوّلِ زبانی و با از بین رفتنِ فاء اعجمی در زبان فارسی، به تدریج شکلِ مکتوبِ این حرف، یعنی «ڤ» (با سه نقطه فوقانی)، برای عمومِ کاتبانِ نسخِ خطی غریب و ناآشنا نمود و از این رو، وقتی آنان از روی یک نسخه خطی قدیمی استنساخ می کردند، از شناختِ آن حرف ناتوان بودند و خواسته یا ناخواسته آن را تصحیف یا تحریف می کردند. در مقاله حاضر، با تکیه بر شواهدی از دیوان قطران تبریزی، به تبیینِ مسئله تصحیف و تحریفِ فاء اعجمی در نسخِ خطیِ متأخّر پرداخته ایم.Fā’-e a’jami and its miswriting and distortion in recent manuscripts, along with instances from the Divan of Qatrān-e Tabrizi
Fā’-e a’jami is a consonant that was in the past written in the form of anڤ with three, dots over it. It was at first a voiced fricative, bilabial phoneme (consonant). In the course of time, the fā’-e ajami (β) changed into other phonemes (f, v, b, p). As a result of this linguistic development and following the disappearance of the fā’-e ajami, its written form, namely ڤ (with three points over it) came to look strange and unfamiliar to the scribes of manuscripts in general. Thus, when copying from the old manuscripts, they were unable to recognize this written sign, and willy-nilly began to miswrite or distort it. In the present study, based on instances from the Divan of Qatrān-e Tabrizi, we have addressed the problem of distorting and miswriting in relatively recent manuscripts.
تبلیغات
