از دروازه ماجکان در حلوان تا قلعه سرماج در هرسین:(ریشه شناسی واژه «ماج » و پیشنهادی برای وجه تسمیه دو جاینام باستانی در غرب ایران)
آرشیو
چکیده
این نوشتار با روش تاریخی- توصیفی و بهره گیری از پژوهش های میدانی به بررسی مفهوم و ریشه واژه «ماج » در دو جاینام باستانی غرب ایران، واقع در استان کرمانشاه پرداخته است. «سرماج » نام روستایی در شهرستان هرسین، در نزدیکی بیستون است که باوجود اهمیت فراوانی که از نقطه نظر تاریخی و باستان شناسی دارد، اما ریشه نام و وجه تسمیه آن نامشخص است. به نظر می رسد،واژة تعریب شده «ماج » در متون اوایل دوره اسلامی، که هنوز هم در زبان کُردی بصورت «ماژ » باقی مانده است، ریشه در اصطلاح «مغو » و «مگو » در زبان های اوستایی و پارسی باستان دارد. واژه مذکور بعدها به شکل «مغ » و «مجوس » در زبان های فارسی و عربی ظاهر گردید. نگارنده با توجه به برخی شواهد واژه شناسی و تاریخی، معتقد است که نام این مکان و همچنین نام دروازه یا محله قدیمی «ماجکان » واقع در شهر تاریخی حلوان (سرپل ذهاب کنونی)، هر دو نام هایی بوده اند که در اوایل دوره اسلامی از جانب جمعیت نومسلمانان به پیروان آیین پیشین (زرتشتی یا مهرپرستی) و زیست گاه های مرتبط با آنان اطلاق می شده است.From Mujkan Gate in Hulwan to Sarmaj Castle in Hersin (Etymology of the word “Maj” and a Suggestion for the Appellation of Two Ancient Toponyms in the West of Iran)
Relying on historical-descriptive and field methods, the present study examines the concept and roots of the word “maj” in two ancient toponyms in the west of Iran in Kermanshah province. Sarmaj is the name of a village in Hersin County near Behistun. In spite of its great archeological and historical significance, the etymology of the name of this village is not clear. Apparently, the Arabicized word “maj” in the early Islamic texts, which still exists in the Kurdish language as mazh (mɒʒ),is rooted in terms “maghu” and “magu” in ancient Avestan and Parsi languages. This word later appeared as “mogh” and “majus” in Persian and Arabic, respectively. Based on some morphological and historical proofs, the author believes that the name of this village and the name of the ancient gate or neighborhood of Majkan in the historical townof Hulwan (the present sarpol-e Zahab) were used during the early Islamic period by those who had newly converted to Islam to refer to the advocates of earlier religions (Zoroastrianism or Mithraism) and their residing areas.
تبلیغات
