واکاوی اندیشه فاعلیت در حکمت مشاء (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اصل فاعلیت زیر بنای هستی شناختی فلسفه مشاء است و به نظر می رسد تفسیر سینوی از علیت فاعلی در رابطه وجودی میان کلیه مبادی عالیه و موجودات سافل از قبیل رابطه هستی شناختی میان باری تعالی و نظام آفرینش و رابطه وجودی میان نفس مجرد انسانی و قوای آن تأثیر گذر بوده است. فاعلیتِ مبتنی بر سنخیت میان علل و معالیل فاعلی، رابطه ماهوی و کثرت تباینی انعزالی میان این واقعیات عینی را به کلی منتفی کرده و تشکیک و تفاضل وجودی میان آنها را به اثبات می رساند. البته مطابق با قواعد کلان هستی شناختی فاعلیت، مقتضی وجود متغایر غیر بیگانه علت و معلول است و مبادی عالی را موجود مغایر و غیر بیگانه از معالیل شان می کند و به معالیل وجود رابطی می بخشد. بدین ترتیب وحدت شخصی وجود علت و کثرت شأنی معلول در حکمت سینوی قابل اثبات نیست بلکه نوعی وحدت تشکیکی به معنای وحدت وجود و کثرت موجود در بخشی از مباحث هستی شناختی مانند خداشناسی و انسان شناسی او و همفکرانش یافت می شود.Analyzing the idea of agency in hekmat masha
The principle of agency is the ontological foundation of Masha's philosophy and it seems that the interpretation of Sinavi's agential causation is in the existential relationship between all supreme principles and subaltern beings, such as the ontological relationship between the burden of transcendence and the system of creation and the existential relationship between the single human sou l. And its powers have been the influence of passage. The causality based on the causality between the causes and causal factors completely excludes the substantive relationship and the plurality of isolation between these objective facts and proves the doubt and existential difference between them. Of course, according to the macro-ontological rules of agency, it is necessary to have non-alien variables of cause and effect, and it makes supreme principles non-alien and non-alien from their causes and gives relational existence to the causes. In this way, the personal unity of the existence of the cause and the multiplicity of the quality of the effect cannot be proven in Sinavi's wisdom, but a kind of constructive unity, meaning the unity of existence and the existing multiplicity, can be found in some of the ontological topics such as theology and anthropology of him and his co-thinkers.
تبلیغات
