منطق و معرفت بخشی در نظام های حاج حسینی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در بسیاری از آثار منطق دانان قدیم و جدید، دیده می شود که میان منطق و معرفت شناسی تمایز صریح و واضحی نمی نهند و همین سبب می شود که احکام یکی به دیگری سرایت می کند. در این مقاله، از میان منطق دانان معاصر در کشورمان، به دیدگاه های غلامرضا زکیانی و به ویژه مرتضی حاج حسینی خواهم پرداخت. غلامرضا زکیانی مدعی است که گزاره های متناقض هیچ نتیجه ای نمی دهند. نشان می دهم که این ادعا در واقع خلط منطق و معرفت شناسی است. هم چنین، مرتضی حاج حسینی در دو ویراست کتاب خویش «طرحی نو از اصول و مبانی منطق»، دست به کار تدوین نظام های منطقی غیر استانداردی شده و به گمان من، احکام معرفت شناختی را بر منطق تحمیل کرده است. برخی از مبانی نظری آشکار و پنهان نظام های منطقی او این ها است: 1. تناقض فقط مستلزم تناقض است؛ 2. قضیه منطقی فقط از قضیه منطقی به دست می آید؛ 3. به تناقض نمی توان معرفت داشت؛ 4. معرفت به قضایا مستقل از معرفت به گزاره های دیگر است؛ 5. قضیه منطقی اشرف قضایا است و چون نتیجه تابع اخس مقدمات است قضیه منطقی نمی تواند از دیگر گزاره ها نتیجه شود؛ 4. تناقض اخس گزاره ها است و چون نتیجه تابع اخس مقدمات است مقدمات متناقض فقط نتیجه متناقض می توانند بدهند. در این مقاله، نشان می دهم که این مبانی نظری همگی ریشه های معرفت شناختی دارند و هیچ کدام به منطق مربوط نمی شوند.Logic and Informativeness in Hajhosseini's Logical Systems
In many works of ancient and contemporary logicians, there is no clear distinction between logic and epistemology, and this causes them to mix up the rules of one with the other. In this paper, I will deal with Gholamreza Zakyani and specially Mortaza Hajhosseini, among contemporary thinkers in Iran. Gholamreza Zakyani claims that contradictory propositions do not yield any results. In this article, we show that this claim is actually a confusion between logic and epistemology. On the other hand, Mortaza Hajhosseini has developed non-standard logical systems based on specific philosophical foundations in the second edition of his book Two Non-Classical Logic Systems, A New Outlook on Elements of Logic. In our opinion, he imposes epistemic principles on logic. Some of the explicit or implicit theoretical foundations of his logical systems are: 1. Contradiction only entails contradiction. 2. A logical theorem only comes from a logical theorem. 3. Knowledge cannot be had of a contradiction. 4. Knowledge of theorems is independent of knowledge of other propositions. 5. Logical theorems are the most superior propositions and since the result depends on the inferior premises, a logical theorem cannot be inferred from other propositions. 4. The contradiction is the most inferior proposition and since the result depends on the inferior premises, contradictory premises can yield only a contradictory result.
تبلیغات
