مخاطب شناسی آیه «مِیثاقَ النَّبِیِّینَ» و اعتبارسنجی روایات تفسیری آن در منابع فریقین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آیه «مِیثاقَ النَّبِیِّینَ»(آل عمران: 81) در منابع تفسیری از مشکلات آیات شمرده شده است. گونه های مختلف روایات تفسیری ذیل آیه مذکور سبب ظهور آرا ء متفاوت در حوزه مخاطب شناسی این آیه شده است. عده ای از مفسران اضافه «میثاق» به «النبیین» را اضافه به متعهّدان میثاق در نظر گرفته، خطاب آیه را به پیامبران نسبت داده اند. شماری دیگر، اضافه «میثاق» را اضافه به صاحبان میثاق گمان کرده، خطاب را یا به امت ها اختصاص داده یا مجموع پیامبران و امت ها را مخاطب آیه تصور نموده اند. این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی، و با عنایت به قرائن متنی و فرامتنی، ضمن نقد آرای مفسران، به بررسی مفهوم و مصداق بخش های آیه یادشده پرداخته است؛ آنگاه با ارائه خوانشی نو از ترکیب «میثاق النبیین»، مفهوم محوری آیه را برحذرداشتن «اهل کتاب» در جهت رعایت «میثاقی درباره پیامبران» معرفی کرده است. سپس با بررسی أسناد روایات تفسیری و عرضه مفاد آن ها بر معنای برگرفته از آیه، گذر خلاف این روایات را از معنای ظاهری آیه و نیز ردپای منحرفانی مانند «سیف بن عمر» و «احمدبن محمد سیّاری» در جهت جعل روایات و تحریف آیه آشکار کرده است. از دیگر نتایج این پژوهش ناراستی استناد به آیه مذکور در تأیید برخی اندیشه های کلامی، مانند «رجعت» و «نظریه عالم ذر» است.Audience Study of Verse "Covenant of Prophets" and Evaluation of Its Interpretive Narratives in Shiite and Sunni Sources
The verse "Covenant of the Prophets" (Q. 3:81) is considered one of the problematic verses in interpretative sources. Several types of interpretative narratives of this verse have led to the emergence of disparate opinions in the field of audience study of this verse. Some exegetes have considered the annexation of "Covenant" to "Prophets" as an annexation to the pledgers and have attributed the address of the verse to the Prophets. Some others however have deemed the annexation of "covenant" as an annexation to the "obtainers covenant" and then have assigned the address to the nations or imagined all the prophets and them to be addressees of the verse. This research has investigated the meaning and example of the verse by using the descriptive-analytical method and considering textual and meta-textual evidence while criticizing the exegetes' opinions. Then, by presenting a new reading of the "Covenant of the Prophets," it has introduced the central concept of the verse as a warning to "People of the Book" to observe "a Covenant concerning the Prophets." Then, by scrutinizing the chain of interpretative narrations and comparing these narrations with the verse, it has revealed the discordance of these narrations with the apparent meaning of the verse, and traces of the deviants like "Seif ibn Omar" and "Ahmad ibn Muhammad Sayyārī" in forging the narrations and distorting the verse. The other result of this research is the inaccuracy of citation to the verse in confirming some theological ideas like the theory of "Raj'at (return)" and "Dhar Universe."
تبلیغات
