بررسی ریشه شناختی واژه هایی از گویش اوزی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گویش اوزی از گویش های جنوب غربی ایران است. این گویش در کنار گویش های لاری (اوز، خنج، گراش، جویم، لار و...) مناطق وسیعی از استان هرمزگان (بخشی از بندرعباس، تمامی بندرلنگه، بستک و...) را دربر می گیرد (کامیاب، 1:1370) که همگی تحول یافته از زبان فارسی میانه هستند. این گویش ها اگرچه تفاوت اندکی با هم دارند اما می توان آن ها را نشأت گرفته از گویش لاری دانست. در این مقاله 15 واژه اصیل گویش اوزی مورد بررسی ریشه شناختی و تطبیقی قرار گرفته است. در هر مدخل ابتدا بر پایه شواهد موجود در خود گویش، روند دگرگونی و ساخت اشتقاقی هر واژه مورد بررسی قرار گرفته است. سپس معادل آن در دیگر گویش ها و نیز صورت دوره میانه این واژگان و صورت های مرتبط ایرانی باستان آن ها و نیز ریشه واژه مورد نظر و برابر آن ها در دیگر زبان های هندوایرانی و هندواروپایی آورده شده است. روش تحقیق در این مقاله میدانی است و روش انجام تحلیلی توصیفی است که با استفاده از گردآوری واژه ها از منابع معتبر و ضبط صدای گویشور صورت گرفته است. بررسی ریشه شناختی و تطبیقی این واژگان نشان دهنده پیوستگی و قرابت این گویش با زبان های ایرانی در سه دوره تاریخی است که در این سرزمین بدان تکلم شده است. از سوی دیگر بررسی ریشه شناختی این چند واژه اوزی نشان می دهد که گویش های ایرانی گنجینه ای از داده های زبان های ایرانی را در خود دارند که هنوز ناشناخته است و بررسی آن ها با رویکرد تاریخی، هم ارزش نهفته زبان شناختی این داده ها را آشکار می کند و هم به بررسی و شناخت دیگر زبان ها و گویش های ایرانی کمک می کند.An etymological analysis of Evazi words
The Evazi dialect is one of Iran's southwestern dialects. Along with Lari dialects (Evaz, Khonj, Juyom, Lar, etc.), this dialect spans vast regions of Hormozgan Province (a part of Bandar Abbas, the whole Bandar Lengeh, Bastak, etc.) the dialects of which are all evolved forms of Middle Persian. Although these dialects show few differences when compared with each other, they can be considered as having originated from the Lari dialect. In the present paper, 15 native words of the Evazi dialect have been examined etymologically and comparatively. Based on the existing evidence in the dialect, the derivational evolution and formation of each word has been considered. Afterwards, its equivalent in the other dialects as well as the middle era form of the word, its related ancient Iranian forms, the etymology of the word in question and its equivalent in other Indo-Iranian and Indo-European languages have been presented. The research method applied in this paper is field research, and the performance method is analytical-descriptive carried out through word collection from valid sources and recording the speakers’ voices. The etymological and comparative examination of these words shows this dialect's relatedness to Iranian languages spoken in the region in three historical eras. Also, the etymological examination of these Evazi words shows that Iranian dialects have a wealth of Iranian languages data in them still unknown. Their examination with a historical approach reveals the value of these data and at the same time, contributes to future studies on other Iranian languages and dialects and a better understanding of them.
تبلیغات
