نقش قدرت جایگاهی در بروز فرایند همگونی در زبان فارسی بر مبنای رویکرد سیبویه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
همگونی یکی از فرایندهای رایج در زبان های دنیاست. همگونی اصطلاحی است که اغلب به عنوان فرایند جایگزینی یک صدا یا تغییر برخی از ویژگی های صدا، تحتِ تأثیر صدای همجوار با آن به کار می رود. پژوهش پیشِ رو نقش قدرت جایگاهی در بروز فرایندهای همگونی و تعیین جهت روی دادن آن ها به صورت پس رو یا پیش رو در زبان فارسی را بررسی می کند. داده ها از پیکره «واژگان زایای زبان فارسی» شامل حدود ۵۵ هزار مدخل گردآوری شده و برمبنای رویکرد سیبویه (قرن 2 ه. ق.) به نقش «قدرت جایگاهی» در بروز فرایندهای همگونی تحلیل شده اند. در مشخّصه های جایگاه تولید، روش تولید و واک، 33 مورد فرایند همگونی شناسایی و بررسی شده اند. برخی از یافته های پژوهش عبارت اند از: (1) حدود 94 درصد انواع فرایندهای همگونی در زبان فارسی به صورت پس رو و تنها ۶ درصد به صورت پیشرو صورت گرفته اند. (2) حدود 58 درصد از فرایندهای همگونی در مشخّصه روش تولید روی داده اند. (3) عامل «قدرت جایگاهی» در تعیین جهت فرایندهای همگونی نقش تعیین کننده دارد.The Role of Positional Strength in The Occurrence of Assimilation Process in Persian Language Based On Sibawayhʹs View
The present study investigates the role of positional strength in the occurrence of assimilation processes in Persian language in order to determine the direction of their occurrence as regressive or progressive. The data have been collected from the corpus of "Persian Vocabulary" including about 55,000 entries and have been analyzed based on the approach of Sibawayh (2nd century AH) to the role of "positional strength" in the occurrence of assimilation processes. 33 cases of these processes in the place of articulation, the manner of articulation and the voicing features have been identified and investigated. Some of the research findings are: 1- About 94% of the types of assimilation processes in Persian language have been done regressively and only 2% have been done progressively. 2. About 58% of the assimilation processes have taken place in the manner of articulation. 3- The factor of "positional strength" has a decisive role in determining the direction of assimilation processes.
تبلیغات
