تبیین نسبت نظریات اخلاق هنجاری با طرح اخلاقی قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نظریات اخلاق هنجاری براساس تقریری که از معیار صواب و خطا در اعمال و گزاره های اخلاقی دارند در سه شاخه ی نتیجه-گرا، وظیفه نگر و فضیلت محور دسته بندی شده اند. از نظر فلاسفه ی اخلاق هنجاری، سه معیار (فضیلت/ وظیفه/ نتیجه) از هم متمایز بوده و قابل جمع با یکدیگر نیستند. با این وجود، یافته های این پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم بانظر به وسع مخاطب خود که همگی در یک سطحِ اخلاقی و انگیزشی نیستند، نظریه ای فراگیر ارائه می کند. برهمین اساس، می توان با تکیه بر «نگرش طیفی» به جای نگرش های مرزبندی شده و به وسیله ی سازمان دهی شواهد متعدد قرآنی، این سه معیار متناقض را به متغیرهایی پیوسته تبدیل نمود؛ به این معنا که به جای اینکه میان «وظیفه»، «فضیلت» و «نتیجه» ارتباط از نوعِ «این یا آن» باشد، ارتباط «هرسه/ و» به صورت طیفی و دارای سلسله مراتب برقرار شود که در پایین ترین مرتبه، توجه به پیامدهای دنیوی و اخروی فعل اخلاقی (به ترتیب: خودگروی/ دیگر گروی/ فایده گروی) و در مراتب بالاتر، فضیلت مندانه بودن خودِ عمل(وظیفه گرایی) و در نهایت، شکوفایی واقعی انسان (فضیلت گرایی) قرار خواهد داشت. در این الگو، فعل اخلاقی بر اساس تحصیل رضای الهی که در تمامی مراحل مندرج است، طیف بندی می شود و هر مقدار انسان به این آرمان نزدیک تر باشد، فعل او ارزشمندتر خواهد بود.Explaining a process of the relationship between theories of normative ethics and the moral design of the Holy Quran
Theories of normative ethics are classified into three categories: consequentialist, task-oriented, and virtue-based, based on their interpretation of the criterion of right and wrong in moral actions and propositions. According to the philosophers of normative ethics, the three criteria (virtue / task / result) are distinct and cannot be combined. However, the findings of this study show that the Holy Qur'an offers comprehensive theories in terms of the breadth of its audience, not all of which are on the same moral and motivational level. Accordingly, it is possible to turn these three contradictory criteria into continuous variables by relying on "spectral attitudes" instead of demarcated attitudes and by organizing multiple Qur'anic evidences; In other words, instead of a "this or that" relationship between "duty", "virtue" and "result", the relationship of "all three / and" is established in a spectral and hierarchical manner that is at the lowest Next, pay attention to the worldly and otherworldly consequences of the moral act (respectively: selfishness / otherness / utilitarianism) and at a higher level, the virtuous nature of the action itself (conscientiousness) and finally, the real prosperity of man (virtue). Orientation) will be. In this model, the moral act is classified based on the study of divine pleasure, which is contained in all stages, and the closer a person is to this ideal, the more valuable his action will be.
تبلیغات
