نقش منابع معرفتی در تمدن نوین اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بنیادی ترین مسأله در دست یابی به تمدن نوین اسلامی، نقش عقل، تجربه و وحی است. نظریه پردازان مسلمان، در راستای نقد تمدن غرب و دست یابی به تمدن اسلامی، به نظریه های گوناگونی از علم دینی دست یافته اند؛ این نظریه ها علی رغم نقد مبانی تمدن غربی، به خاطر ضعف در روش شناسی معرفتی خود، نتوانسته اند علم دینی مورد نیاز تمدن اسلامی را ارائه دهند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، نخست جایگاه عقل و تجربه در هندسه معرفتی تمدن نوین اسلامی را تحلیل کرده و سپس روش به کارگیری این منابع معرفتی در ساخت این تمدن را تحلیل نموده است. یافته های پژوهش چنین است که همه ی علوم (توصیفات و تجویزات) در قرآن موجود است و فقط معصومان به تمام حقایق علوم دسترسی دارند و غیرمعصومان با مراجعه به کتاب و سنت و با به کارگیری ابزارهای معرفتی عقل و تجربه، توانایی کشف برخی از حقایق علوم را دارند. در وهله ی نخست باید توسط عقل و تجربه با رویکرد ابزاری به سراغ کتاب و سنت رفته و با تکیه به فرآیند شش مرحله ای ابزاری، به علم دینی مورد نیاز تمدن اسلامی دست یافت و در وهله ی دوم، چنانچه عقل و تجربه با رویکرد منبعی و در عرض کتاب و سنت، به دستاورد قطعی و یا یقین عقلایی دست یابند، این دستاورد نیز از حجیت برخوردار است و دینی خواهد بود و از این دستاورد می توان در ساخت تمدن نوین اسلامی بهره برد.The role of epistemological sources in modern Islamic civilization
The most fundamental issue in achieving a new Islamic civilization is the role of reason, experience and revelation in the construction of this civilization; Muslim theorists, in order to critique Western civilization and achieve Islamic civilization, have developed various theories of religious science; Despite criticizing the foundations of Western civilization, these theories have failed to provide the religious knowledge required by Islamic civilization due to their weakness in epistemological methodology; The present study, using a descriptive-analytical method, first explains the place of reason and experience in the epistemological geometry of the new Islamic civilization and then analyzes the method of using these epistemological sources in the construction of this civilization; The research findings are that all sciences (descriptions and prescriptions) are present in the Qur'an and only the infallibles have access to all the truths of the sciences and the non-infallibles are able to discover some of the truths of the sciences by referring to the book and tradition and using the epistemological tools of reason and experience. . In the first place, one should go to the book and tradition through reason and experience with an instrumental approach, and by relying on the process of six instrumental stages, the religious knowledge required by Islamic civilization should be achieved. The book and tradition achieve a definite achievement or rational certainty, this achievement also has authority and will be religious, and this achievement can be used in the construction of a new Islamic civilization.
تبلیغات
