بررسی تمثیل رمزی فرقه انحرافی«تی اس ام» در رمان «درخت انجیر معابد» (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

«درخت انجیر معابد»، آخرین رمان احمد محمود، در سطح بیرونی، داستانِ خانواده ای است که این درخت در منزل آنان قرار دارد. در ادامه با تغییر نام شخصیت اصلی داستان از «فرامرز» به «مرد سبزچشم»، در سطح درونی، جریان نفوذ انحرافات دینی اخلاقی، در جامعه روایت می شود. محمود با پردازش جزئیات باورها و کنش های آیینی مرد سبزچشم و یارانش در کنار درخت انجیر معابد، به مبانی اعتقادی تشکیلات فرقه «تی اس ام» اشاره می کند. «تی اس ام» به معنای «مراقبه» و در اصطلاح، تشکیلات فرقه ای است که خاستگاه اعتقادی آن از آیین بودا نشئت گرفته و در سال 1370 جمشیدرضا حاجی اشرفی آن را پایه گذاری کرد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به خوانش تمثیل رمزی رمان درخت انجیر معابد می پردازد و به این سؤال پاسخ می دهد که باورداشت ها و رفتارهای آیینی مطرح در رمان «درخت انجیر معابد» چه تناسبی با رفتارهای تشکیلات فرقه «تی اس ام» دارد؟ نتایج نشان می دهد: برجسته سازی رخدادهای دلالتگر متعددی مانندِ انجام مراقبه، تکرار صداهای نامفهوم و هیجان آور، و... بر معنادار بودن متن دلالت دارد که قابل انطباق با مبانی اصلی فرقه مذکور است. همچنین محمود با ترسیم شبکه نمادهای سه گانه (درخت انجیر معابد، مرد سبزچشم و مار) رمزهایی عرضه نموده تا پیام ماجراهای فراواقعی رمان و فهم روح کلی اثر درک شود. در یکی از این لایه های معنایی مرد سبزچشم مرید «جی باندراچی براهمایا» معرفی شده که قابل تطبیق با «ماهاریشی ماهش یوگی»، رهبر فرقه «تی ام» (TM) است؛ زیرا فرقه «تی اس ام» ادامه تشکیلات «تی ام» محسوب می شود.