هیدروهژمونی در حوضه رودهای داخلی( فروملی): نمونه پژوهی سد تنگ گاوشمار در استان لرستان

چکیده

به تناسب تعداد بی شمار رودهای داخلی به نسبت رودهای بین المللی، بیشتر کشمکش های مرتبط با آب، در سطوح داخلی رخ می دهند. به شکلی که در برخی کشورها، عدم مدیریت صحیح در تخصیص منابع آب، نوع مناسبات جوامع و واحدهای سیاسی- فضایی فروملی را تحت شعاع قرار داده، موجبات تنش بین آنها را فراهم نموده است. تحولاتی که به شکل روزافزون، نمونه هایی متعددی از آن در سراسر جهان و در همین ایران، قابل روئیت است. در این باره، رقابت بین جوامع و ساکنین فرادست- فرودست حوضه رودخانه ی کشکان، موردی قابل تأمل است. نمونه ا یی که بهترین نمایش رقابت آن در قالب ساخت سد تنگ گاوشمار(معشوره) در بالادستی این رودخانه، تجلی یافته است. بر این اساس پژوهش حاضر در قالب روش شناسی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی، بر آن است تا با پاسخ به پرسش؛ تعویق پروسه ساخت سد تنگ گاوشمار معلول چه دلایلی است؟ رقابت های فروملی در سطح حوضه رودخانه کشکان را به منصه ی ظهور گذارد. در واقع هدف پژوهش، تحلیل چرایی عدم ساخت سد تنگ گاوشمار در قالب مفهوم «هیدروهژمونی فروملی» است. نتایج نشان داد که در سطح محلی(درون استانی) «هژمونی امنیتی» بخش پایین دستی(پلدختر) حوضه رودخانه، موجب شده است که بخش بالادستی(کوهدشت) با ضعف در «هژمونی اقتصادی»، نتواند منابع مالی مورد نیاز احداث سد را فراهم نماید. در سطح منطقه ای(بین استانی) نیز، اهمیت استراتژیک استان خوزستان و نقش و جایگاه این استان به لحاظ مسائل مختلف، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ... برای کشور، مانع از آن است که دولت ریسک نارضایتی و ناآرامی را در این استان بپذیرد.